Reja: Kirich. I. Diod elektr tokini bir tomonlama ótkazishi

Mavzu: Tóǵrilovchi diodlar.

Reja:
Kirich.
I.Diod elektr tokini bir tomonlama ótkazishi.
II.Diodning paneldagi ishoralari bilan belgilanishi.
III.Teshikli yarim ótkazgish bilan chegaradosh bólgan elektronlar.
Asosiy bólim.
I.Varikaplar. Tunnel diodlar haqqida tushinsha.
II. Generator diodlar tushinshasi.
III. Optoelektronika diodlari haqqida.
Yakunlovchi.
I.Yoruǵlik diodi haqqida tushunsha.
II.Optronlar haqqida.

Diod – elektr tokini bir tomonlama ótkazish xususiyatiga ega bólgan elektron asbobdir. Diodlar ikki xil: vakuumli (shisha ballonga joylashtirilgan ikki elektrodli elektron lampa) va yarim ótkazgichli (asosi – germaniy va kremniy kristallari) bóladi. Diod germaniy monokristalidan yasalgan plastinka dan iborat bólib, uning bir tomoniga bir tomchi indiy payvandlangan. Bir – biridan chegara bilan ajralib turadigan elektron va teshikli ótkazuvchanlikka ega bóligan ikkita soha hosil qilingan. Bu soha elektr tokini bir tomonlama ótkazish xuxusiyatiga ega. Germaniy plastinkasi metall korpus asosiga qalay bilan kavsharlangan va u manfiy qutb hisoblanadi. Ikkinchi kontakt indiy tomchisiga ulangan va u musbat qutb hisoblanadi. U shisha izolator orqali konpusdan izolatsiyalangan.
Diodning uchlari paneldagi « musbat » va « manfiy » ishoralar bilan belgilangan ikkita qisqichga ulangan. Tashqi elektr maydon bólmagan hoi uchun elektronli va teshikli yarim ótkazgichlarning yondosh sohasidan elektr maydon hosil bólishini qarab chiqamiz. Elektronlarning issiqlik energiyadagi harakati tufayli elektronlar teshikli yarim ótkazgich bilan chegaradosh qatlamda tóplanadi, teshiklar esa teshikli yarim ótkazgichga qóshni elektronli yarim ótkazgish qatlamida tóplanadi. Shuning uchun elektronli yarim ótkazgich 2 bilan chegaradosh bólgan teshikli yarim ótkazgich 1 qatlam manfiy potensialga ega bóladi.
Teshikli yarim ótkazgich 1 bilan chegaradosh bólgan elektronli yarim ótkazgich 2 ega musbat potensialga ega bóladi. Elektron – teshikli ótishga bevosita yopishib tur gan elektronli va teshikli yarim ótkazgichlar sohalari orasida potensillar ayirmasi hosil bóladi. Biror vaqt oraliǵida teshikli yarim ótkazgichda qancha elektronlar qayta qóshilsa, shu vaqt oraliǵicha elektronli yarim ótkazgichda elektronlar bilan qancha teshiklar qayta qóshilsa, shu vaqt oraliǵida teshikli yarim ótkazgichdan elektronli yarim ótkazgichga shuncha teshikli ótadi. Natijada málum kattalikdagi elektr maydon vujudga keladi.