Reja. Jismoniy tarbiya vositalarining umumiy tavsifi

---

Boshlangich sinf o'quvchilarda salomatlik va sport kunlarni o'tqazish. 
Reja. 
1.
 
Jismoniy tarbiya vositalarining umumiy tavsifi. 
2.
 
Jismoniy mashqlar tavsifi. 
3.
 
Maktabgacha ta’limda jismoniy tarbiya bo’yicha dasturning tavsifi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy tarbiyalash masalalarini 
yechish uchun ozodalik, tabiatning tabiiy kuchlaridan jismoniy mashqlardan 
foydalanish. Bolalarning jismoniy chiniqishida turli xarakatlar ta’siri kattadir. Bu 
xarakatlar bolalarning xar xil faoliyatlaridan qo’l mexnati, musiqa asboblarida 
chalish, rasm solish, kiyinish, yuvinish va boshqalardan tashkil topadi. Xamma 
vositalarning birga qo’llanilishi bilan to’la qiymatli jismoniy tarbiyaga erishiladi, 
uni xar bir vosita inson tanasiga turlicha ta’sir etadi. 
Ozodalik omillari. Mashgulot dam olish, ovqatlanish uyqu targ’iboti, 
kiyimlar, poyabzallar ozodaligi, jismoniy tarbiyalash masalalarini yechishda zaruriy 
sharoitni tashkil etadi. Ular shugillanuvchi organizmiga jismoniy mashqlar 
tasirining samaradorligini oshiradi. Masalan jismoniy mashqlar bilan shug’illanish 
suyak va mushak sistemasining taraqqiy etishiga yahshi ta’sir ko’rsatadi, to’la sifatli 
va va o’z vaqtida ovqatlanganda. Bino, sport asboblari, o’yinchoqlar, kiyimlar va 
poyabzallarni toza bo’lishi kasallikning oldini olish degan gapdir. Bolalar 
ozodaligini saqlash, ijobiy tuygular jismoniy mashqlarni o’zlashtirish uchun eng 
yahshi sharoitlar hosil etadi.
Ozodalik omillari mustaqil ahamiyatlarga ham etadilar: ular barcha a’zo va 
tizimlarning normal ishlashiga ko’mak beradilar. Masalan, doimo o’z vaqtida va 
sifatli ovqatlanish oshqozon faoliyatiga ijobiy ta’sir etadi va boshqa a’zolarga 
zaruriy ozuqiy moddalarni o’z vaqtida yetkazib beradi, bolaning normal o’sishi va 
taraqqiy etishiga yordamlashadi. Yahshi uyqu, dam olish va asab tizimlari ish 
qobiliyatining ortishini ta’minlaydi. Xonalarni yoruglik bilan to’gri ta’minlash ko’z 
kasalliklari yaqindan ko’rish va boshqalardan saqlaydi, bolani muhitda to’g’ri 

---

mo’ljal olishga sharoit yaratib beradi. Kunlik tartibotga qattiq rioya qilish, 
uyushqoqlik va intizomga o’rgatadi. 
Tabiatning tabiiy kuchlari quyosh, havo, suv tananing chiniqishini 
kuchaytiradi, haroratning tushib yoki ko’tarilib turish qobiliyatini oshiradi, natijada 
kishi a’zosi obi-havo omilining turli o’zgarishlariga o’z vaqtida munosabatini 
bildiruvchi qobiliyatga molik bo’ladi. Tabiatning tabiiy kuchlari bilan jismoniy 
mashqlarning uygunlashuvi chiniqish natijasini yanada kuchaytiradi mumkin. Suv 
terini iflosliklardan tozalash uchun qo’llaniladi, kishi badaniga mexanik ta’sir 
ko’rsatadi. O’rmon, bog’, daraxtzorlar alohida moddaga fitontsidlarga ega bo’lib, 
mikroblarni yakson qilishga ko’maklashadi, inson a’zolariga yahshi ta’sir 
ko’rsatadi. Quyosh nurlari teri ostida D vitamini yig’ilishiga yordam beradi, har turli 
mikroblarni o’ldiradi, kishini rahit va boshqa kasalliklardan saqlaydi. A’zolarga 
turlicha ta’sir ko’rsatish uchun tabiatning barcha tabiiy kuchlaridan foydalangan 
maqul, eng maqsadga muvofiqi uygunlashtirilgan holda qo’llashdir.