Moddiy resurslar (mehnat ob'ektlari) - xom ashyo, materiallar, yoqilg'i, energiyaning barcha turlari va boshqalar. - ishlab chiqarish tsiklida bir marta qatnashish, ularning moddiy-tabiiy shaklini butunlay o'zgartirish va darhol butun qiymatini tayyor mahsulotga o'tkazish. Bu mehnat ob'ektlari (aylanma fondlar)ning iqtisodiy mohiyatidir. Narxi bo'yicha sanoat mahsulotlari aylanma mablag'lar 70-90% ni tashkil qiladi. Ulardan foydalanishni yaxshilash ishlab chiqarish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishi mumkin.
Ilmiy va axborot salohiyati. Axborot resurslari mahsulotni loyihalashda, ishlab chiqarishni ilmiy va texnologik tayyorlashda va mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladigan yoki foydalanish uchun mo'ljallangan ilmiy-texnikaviy va iqtisodiy ma'lumotlarni o'z ichiga oladi. Boshqa ishlab chiqarish resurslari (mehnat ob'ektlari) birja ma'lumotlari, mehnat qurollari - narx-navolardan foydalanish mumkin. Ilmiy-texnik ma'lumotlarning manbalari patent tavsiflari, sanoat ilmiy va ilmiy-texnik jurnallar, ma'lumotnomalar, monografiyalar bo'lishi mumkin.
Doimiy ko'payish ishlab chiqarish omillari ularning iste'mol qiymatiga bo'lgan talab ortib borayotganini hisobga olgan holda, rivojlanayotgan iqtisodiyotning harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi.
Asosiy qism
2. Tayyor mahsulot va uni hisobga olish
Tayyor mahsulot deb, barcha ishlov operatsiyalaridan o'tib tayyor holga keltirilgan, belgilangan davlat standarti yoki texnik talablarga javob beradigan, korxona texnik nazorati xodimlari tomonidan qabul qilingan mahsulotga aytiladi.
Uning tarkibiga buyurtmachi korxonalar uchun bajarilgan ish, xizmatlar hamda ushbu korxonaga qarashli ishlab chiqarishdan tashqari xo'jaliklar uchun bajarilgan ish va xizmatlar kiritiladi.
Korxonalarda buxgalteriya hisobini tashkil qilish tizimida tayyor mahsulot, uni ortib jo'natish va realizatsiyasi hisobi alohida o'rin tutib, ulaming vazifalariga quyidagilar kiradi:
l. Tayyor mahsulot xarajati bilan bog'liq hamma xo'jalik operatsiyalarini hisobda o'z vaqtida va to'g'ri aks ettirish.
2. Ombordagi zaxiralar holatini va butligini saqlash.
3- Ish va xizmatlaming bajarish hajmi, tayyor mahsulot ishlab chiqarish bo'yicha uzluksiz nazorat o'matish, ortib jo'natilgan va yuborilgan mahsulotlar (ish, xizmatlar) bo'yicha hujjatlami o'z vaqtida to'g'ri rasrniylashtirish, xaridorlar bilan hisob-kitoblami aniq tashkil etish.
4. Sotilgan mahsulotning assortimenti va hajmi bo'yicha shartnoma mol yetkazib berish rejasining baholanishini nazorat qilish.
5. Sotilgan mahsulot uchun olingan tushumni, mahsulot ishlab chiqarish va sotish bilan bog'liq bo'lgan (davr xarajatlari) haqiqiy xarajatlarni o'z vaqtida aniq hisob-kitob qilish, foyda summasini aniqlash.
Ushbu vazifalarning muvaffaqiyatli bajarilishi korxonaning bir maromda ishlashiga, ombor xo'jaligi va mahsulot sotishni to'g'ri tashkil qilishga, hujjatlami vaqtida rasmiylashtirishga bog'liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |