Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

TAYYOR MAXSULOT TAVSIFI.

Tayyor maxsulot xom yog‘ kislotalari hisoblanadi. Umumiy kimyoviy formulasi:
RCOOH
Yog‘ kislotalari turlariga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:

1. 
   Paxta soapstokining Yog‘ kislotalari TSh 86-10 : 2003;
   
2. 
   Salomas va tiniq o‘simlik moylari soapstokining yog‘ kislotalari TSh 86­30 : 2001.
   

Soapstokning yog‘ kislotalari sovun pishirishda qo‘llaniladi.
6.1-jadval
Soapstok yog‘ kislotalarining fizik kimyoviy va orgonoleptik ko‘rsatgichlari

Ko‘rsatgichlarning nomlanishi	Tavsif va me’yorlar
	Paxta soapstokining yog‘ kislotalari	Tinik yog‘li soapstokning yog‘ kislotalari
Rangi	To‘q jigarrang	Och jigarrang
Hidi	Xom ashyo hidiga mos begona hidlar
Kislota soni KOH mg	180	Aniqlanmaydi
Uchuvchi moddalar va namlik massa miqdori, %, kam emas	2.5	2.5
Sovunlanmaydigan moddalar massa miqdori, %, kam emas	3.0	3.0
Yog‘ kislotalarining qotish temperaturasi, ^OC	28	-
Sulfat kislota tarkibidagi % miqdori	bo‘lmaydi	ruxsat berilmaydi

Yog‘ kislotalari yonuvchan modda. Zaxarsiz, Yog‘ kislota bug‘larining chaqnash temperaturasi 190-210^OC. Alangalanish temperaturasi 200-225^OC.

Yog‘ kislotalarining bug‘lari havo bilan aralashib 150^OC temperaturadan oshsa alangalanishi mumkin. SHuning uchun ularni tushirganda 90^OC temperatura bo‘lishi kerak.
Natriy gidroksid (NaOH) texnik yonmaydigan oq modda. Oson eriydi glitserin va spirtda. Suvda 42% eriydi, erish temperaturasi 320^OC, qaynash temperaturasi 1390^OC. teriga tushsa o‘sha joyni kuydiradi. Ko‘z uchun o‘ta xavfli. Bu jarayonda ishchilar rezina etik kiyishlari, paxtadan tayyorlangan kombinzon, rezina qo‘lqoplar, himoya ochkilari taqishlari kerak.
Kislota bilan ishaganda sherst kostyum, rezina etish, rezina qo‘lqop, himoya ochkisi taqiladi. Bundan tashqari ish joyida sovuq suv krani bo‘lishi kerak. Kuygan joyni tezda Yuvgani. Biror ishchi kuysa 10-15 minut suv bilan Yuvib, keyin darhol jabrlangan kishi korxona shifokoriga uchrashi kerak. Maxsus yordam olishi kerak.
Sulfat kislota (H₂SO₄) Yog‘li, tiniq, rangsiz, yonmaydigan suyuqlik. Erish temperaturasi - 10^OC dan + 35^OC gacha, qaynash temperaturasi 330^OS. Uning bug‘lari yuqori nafas yo‘llarini zararlaydi, burinni ham zararlaydi, yo‘taltiradi. Nafas olishga qiynaladi, ko‘zlari qizaradi. Agar konsentratsiyasi yuqori bo‘lsa, kungil aynib, o‘pka, nafas yo‘llari kasallanadi. Teriga tushsa terini kuydiradi, ayniqsa, ko‘z uchun o‘ta havfli. Birinchi yordam nafas yo‘llari zararlanganda ochiq havoga olib chiqish kerak. Sodali eritma bilan dezinfeksiya qilish kerak. Terini tezda yuvish kerak.
Osh tuzi - kristall modda, zaxarsiz, portlashga xavfi yo‘q. Ko‘zga tushsa ko‘zni toza suv bilan yuvish kerak. Hom yog‘ kislotalarini portlash xavfi bo‘yicha va yong‘in xavfsizligi bo‘yicha ONTP 24-86 MVD O‘zR javob berishi kerak.

12.13-jadval
Texnik iqtisodiy ko‘rsatgichlar

№	Ko'rsatgichlar ro'yxati	O'lchov birligi	Loyiha bo'yicha
1	Ishlab chiqarish quvvati	t/kun	100
2	Asosiy ishchilar soni	kishi	34
3	YOrdamchi ishchilar soni	kishi	20
4	ITI xizmatchi KXX	kishi	9
5	Yillik amortizatsiya summasi	so'm	84378674
6	Asosiy ishchilarning yillik ish xaqi fondi	so'm	103108925.3
7	Bir ishchining o'rtacha yillik ish xaqi	so'm	3035262.5
8	Bir ishlovchining yillik o'rtacha ish xaqi	so'm	1638078.2
9	Mahsulot tannarxi	so'm	634298.65
10	Ishlab chiqarish foydasi	so'm	1342554
11	Rentabellik	%	26
12	Mehnat unumdorligi	t/kishi	985.29
13	Mehnat unumdorligi	so'm/y kishi	79287355
14	O‘z-o‘zini qoplash muddati	yil	3.2

12. 
    Korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jixozlash va yuksak texnologiyalarga asoslangan yangi ishlab chiqarishni rivojlantirish borasida yuritilgan faol investitsiya siyosati.
    

Joriy yilning birinchi choragida iqtisodiyotimizda o’zlashtirilgan investitsiyalarning umumiy hajmi 4,6 trillion so’mni tshkil etdi., va solishtirma narxlarda 2017- yilning shu davrlariga nisbatan 7,2 % ga oshdi.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 10- aprelda qabul qilingan 4434- farmoni bilan tasdiqlangan to’goridan -to’g’ri zorijiy investitsiyalar jal b etishni rag’batlantirish , xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korxonalar uchun kafolatlar va imtiyozlar tizimini mustahkamlashga doir chora tadbirlarini amlga oshirilishi o’zashtirilgan xorijiy investitsiyalar va kreditlar xajmini 35,5% , jumladan to’g’ridan to’g’ri xorijiy investitsiyalarni 44% ga ko’paytirish imkonini beradi. Xisobot davrida umumiyt qiymati4,3 miliard dollarlik 114 ta unvestitsiya loyihasini amalga oshirish boshlandi . “Story max invest” masuliyati cheklangan jamiyat qo’shma korxonasida gaz beton ishlab chiqarishtashkil etish loyihasini bajarish nihoyasiga yetkazildi. Bekobod sement ochiq aksiyadorlik kompaniyasida quruq usulda sement ishlab chiqarish bo’yicha yangi loyihani qurish orqali faoliyat ko’rsatayotgan ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish loyihasi asosida ishlab chiqarish quvvatilari ishga tushirildi. Iqtisodiyotimizga kiritilayotgan investitsiyalarning yildan-yilga o‘sib borishida yurtimizdagi mavjud investitsion sharoit va qulay investitsiya muhiti alohida ahamiyat kasb etayotganini tahkidlash joiz. Bunda ayniqsa quyidagi asosiy omillarni ham qayd etish o‘rinlidir:


14.XULOSA
“Oziq- ovqat texnologiyasi’ kafedrasi tomonidan yangi qurilayotgan “Urganch yog‘ moy” korxonasida unumdorligi 100 t/kun bo‘lgan yog‘ kislota ishlab chiqarish sexida zaxarli moddalarni tutib qolish texnologiyasini loyixalash va xavfsizligini ilmiy asoslash mavzusi berildi. Men bu loyixani bajarish uchun Urganch yog‘ ochiq turdagi xissadorlik jamiyatining xom yog‘ kislota sexi asosida loyihaladim. Sexdagi asosiy xom-ashyo yog‘larni tozalash sexidan keltiriladi va xom yog‘ kislota sexida qayta ishlanib, distillangan yog‘ kislota bo‘limiga berish jarayolari bilan tanishdim.
Iqtisodiy inqiroz davom etayotgan xozirgi davrda xom yog‘ kislota sexini loyixalaganda texnologik qayta jixozlash uchun moslashuvchan texnologiyalarni joriy etdim. Prezidentimizning ishlab chiqarishni modernizatsiyalash to‘g‘risidagi farmon va qarorlariga binoan loyixalashda elektron asbob-uskunalarini chiqarib, zamonaviy texnika va texnologiyalar bilan jixozlab maxalliy resurs asosida ishlab chiqarishni innovatsion texnologiyalarni joriy etdik. Resurslarni qisqartirish orqali ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirdik va shu bilan birga maxsulot tan narxidan 20% ga kamaytirdik. Soapstokdagi Yog'li kislotalarning natriyli sovunlarini sulfat kislota bilan reaksiyaga kirishadi. Bu jarayon davomida reaksiyaga kirishmay qolgan sulfat kislotaning zaxarli bug'lari, sulfit angidrid, vodorod sulfid gazlari qo'shimcha ravishda hosil bo'ladi. Ushbu gazlar trubalar orqali atmosferaga chiqariladi. Atmosferaga chiqarilayotgan ushbu zaxarli gazlar atrof muxitga salbiy ta’sir etibgina qolmay, atrofga qo'lansa xidlarni ham tarqatadi.
Atmosferaga chiqayotgan bunday zararli sulfat kislota bug'larini yig'ish va yog' va moy ishlab chiqarish sanoatida undan qayta foydalanish, shuningdek, atrof muxitni ekologiyasini musaffo tutishning modernizatsiyalangan texnologiyasini “Urganch yog'-moy” OAJning mutaxassislari bilan hamkorlikda ishlab chiqilmoqda.

15. 
    FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
    

1. 
   Y.Qodirov, “Yog‘-moy maxsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi” “SHarq” nashriyoti - 2007 yil.
   
2. 
   Y.Qodirov, “Yog‘larni qayta ishlash texnologiyasidan laboratoriya mashg‘ulotlari”. Toshkent - 2007 yil.
   
3. 
   Namozov A.A., Ismatullaev, R.X., Boltaboev SH., Raxmatov O‘., “Xom Yog‘ kislotalari ishlab chiqarishda xamroh moddalar va zaxarli bug‘larni yig‘ish texnologiyasi”. Z.I.Bobur nomidagi Andijon davlat universiteti “Tovarlarni kimyoviy tarkibi asosida sinflash va sertifikatlash muammolari, istiqbollari” mavzusidagi 2011 yil 19-20 aprelda o‘tkazilgan Respublika 2-ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari to‘plami. Andijon, “Andijon Nashriyot-matbaa” MCHJ. 2011 yil.
   
4. 
   Namozov A. A., Raxmatov O‘., Sattarova B.N., Aliev I. A., Ismatullaev R.X., Boltaboev SH. “Yog‘ kislotasi va neytral Yog‘ olishda qo‘shimcha xosil bo‘lgan zaharli bug‘larni yig‘ishning yangi texnologiyasi. Ilmiy maqola”. FarPI - Ilmiy-texnika jurnali 2011 yil.
   
5. 
   «Urganch Yog‘-moy» OAJ SJK sexi reglamenti.