Reja: Gipodinamiya

DTPI Instituti biologiya turlari boʻyicha yoʻnalishi talabasi Choriyev Jahongirning fiziologiyadan 9-mustaqil ish boʻyicha referati

Gipodinamiya va giperdinamiya muammolari
Reja:
1. Gipodinamiya
2. Etiologiya tushunchasi.
3. Harakatlanishning me`yoridan ortiqligi (giperdinamiya
Gipodinamiya – harakat aktivligi cheklanishi, mushaklarning qisqarish kuchi pasayishi sababli organizm funksiyalari (tayanch harakat apparati, qon aylanishi, nafas olish, ovqat hazm qilish)ning buzilishi.
Gipodinamiya – harakat aktivligi cheklanishi, mushaklarning qisqarish kuchi pasayishi sababli organizm funksiyalari (tayanch harakat apparati, qon aylanishi, nafas olish, ovqat hazm qilish)ning buzilishi.
Ushbu kasallik har qanday yoshdagi odamlarda, hatto bolalarda ham rivojlanishi mumkin. Shuning uchun bolaning jismoniy faoliyatiga alohida e'tibor berish kerak. Maktab yoshidagi bola o'tirishga ko'p vaqt sarflaydi.
Natijada oyoqlarda qon ta'minoti turg'unligi. Bu boshqa organlarni, shu jumladan miyani qon bilan ta'minlashning yomonlashishiga olib keladi. Bola asabiylashadi, xotira yomonlashadi, diqqatning kontsentratsiyasi pasayadi va bu yagona alomatlar emas.
Erta yoshda jismoniy faoliyatning etarli emasligi:
bolada skelet shakllanishining buzilishi,
mushak-skelet tizimining kasalliklari,
qon tomir tizimining muammolari
bunday bolalar surunkali holga aylanadigan nafas olish kasalliklaridan ko'proq aziyat chekadilar.
Shuningdek, faollikning pasayishi mushak tonusining pasayishiga olib keladi. Masalan, umurtqa pog'onasi atrofida bir xil korset hosil qiladigan mushaklar kuchsizligi natijasida umurtqa pog'onasi va skolyoz paydo bo'ladi.
Gipodinamiya ichki organlardagi nosozlikning sababi hisoblanadi. Ko'pchilik jismoniy faoliyat va turli xil kasalliklar bir-biri bilan bog'liq deb hisoblashadi, ammo bu shunday.
Etiologiya tushunchasi. Etiologiya – yunoncha so`z bo`lib, etio-sabab,
logos- fan ma`nosini bildiradi. Demak, etiologiya – kasallikni vujudga keltirgan
sabablarni o`rganadigan maxsus fan ma`nosini bildiradi.
Kasallikni etiologiyasi, ya`ni vujudga keltiruvchi sabablar 2 guruhga
bo`linadi:
1.Kasallikni yuzaga keltiruvchi tashqi (ekzogen) sabablar.Bu sabablar odam
organizmining tashqarisidan, ya`ni tashqi muhitdan ta`sir qiladi.
2.Kasallikni yuzaga keltiruvchi ichki (endogen) sabablar.Bu sabablar odam
organizmining ichki, ya`ni nasl hususiyatiga bog`liq.
Kasallikning tashqi sabablari. Kasallikning tashqi sabablariga quyidagilar
kiradi:
-fizikaviy;
-kimyoviy;
-biologik;
-alimentar;
-ijtimoiy;
- kam harakatlanish (gipodinamiya) tufayli yuzaga keladigan kasalliklar;
- me`yoridan ortiq xarakatlanish (giperdinamiya) tufayli yuzaga keladigan
kasalliklar;
- psixogen ta`sirlar natijasida yuzaga keladigan kasalliklar.
Harakatlanishning kamligi (gipodinamiya) tufayli semirish, ateroskleroz,
gipertoniya, osteoxondroz, artroz, yurakning ishemik kasalliklari yuzaga kelishi
mumkin.
Harakatlanishning me`yoridan ortiqligi (giperdinamiya), ya`ni og`ir
jismoniy mehnat bilan shug`ullanuvchilarda, sportchilarda zo`riqish holati
kuzatiladi. Bunda yurak-qon tomir, muskul, bo`g`im, suyak, psixik-asab kasalliklar
vujudga kelishi mumkin.