Режа Ферментларнинг кашф қилиниши. Хужайра ичи ва ташки ферментлари, ишлатилиш соҳалари Фермент ишлаб чиқаришдаги асосий жараёнлар

Фермент препаратлари технологияси фани ва унинг вазифалари


Режа

1. 
   Ферментларнинг кашф қилиниши.
   
2. 
   Хужайра ичи ва ташки ферментлари, ишлатилиш соҳалари
   
3. 
   Фермент ишлаб чиқаришдаги асосий жараёнлар.
   
4. 
   Фермент ишлаб чиқаришда қулланиладиган хом-ашёлар, уларнинг турлари.
   

Ферментларнинг кашф қилиниши.
Ферментлар - биологик катализаторлар бўлиб, табиатига кўра оқсил моддалардир. Улар хужайра, тўқима ва турли организмларнинг ҳаётий жараёнларининг асоси бўлган минглаб кимёвий реакцияларни тезлаштиради.
Бу гуруҳ моддаларга, фермент номи берилиши ёки уларни иккинчи номи энзим деб аталиши бижғиш жараёнларининг очилиши билан боғлиқ. 

• 
  Петербург ФА ҳақиқий аъзоси К.С. Кирхгофф 1814 й унаётган арпа донидан олинган экстракт крахмални мальтозага айланишини кўрсатган.
  
• 
  1883 й Пайон ва Персо арпа дони экстрактидан спирт билан чўктириш орқали крахмални қандга айлантирувчи диастаза (амилаза) ферментини ажратиб олган.
  
• 
  1926 й Ж. Самнер томонидан тоза кристалл модда уреаза ажратиб олинган.
  
• 
  1930-36 й Нортроп кристалл ҳолда пепсин, трипсин ва химотрипсин моддаларини ажратиб олган.
  
• 
  Ҳозирги вақтда ферментларни 3000 дан зиёд турлари борлигини аниқланган. Ферментлар ҳақидаги таълимот алоҳида фан – энзимология фанига айланган.
  

2.ҲУЖАЙРА ТАШҚИ ВА ИЧКИ ФЕРМЕНТЛАРИ

• 
  Ҳужайрадан ташқарида учрайдиган ферментларни ажратиб олиш осонроқ ва иқтисодий арзонроқ бўлганлиги учун ҳам уларга бўлган эътибор катта.
  
• 
  Ҳужайрадан ташқарида фаолият кўрсатадиган фермент (амилаза, целлюлаза, протеаза, липаза, нуклеаза) субстратлари юқори молекуляр оғирликка эга бўлиб, ҳужайра ичига кира олмайди.
  
• 
  Шунинг учун ҳам ҳужайра бундай субстратларни озуқа муҳитида топиб олиши ва уларга тегишли ферментлар синтез қилиши керак.