Reja: Cho‘kirish va birgalashib cho‘ktirish usullari

Ajratish va konsentrlash usullarining klassifikatsiyasi

Ajratish va konsentrlashni umumiy holda uch turga bo‘lish mumkin:

1.Ajratish usullari – komponentlar konsentratsiyasi bir-biriga yaqin bo‘lganda ular bir -biridan ajratiladi
2.Konsentrlash usullari - mikrokomponentlarni matritsadan ajratish hisobiga konsentrlash
3.Tozalash usullari - bu konsentrlash jarayonining teskarisidir. Bundan asosiy maqsad matritsani (asosni) mikrokompenentlardan ajratishdan iboratdir.
Ajratish va konsentrlash uchun ko‘plab usullar qo‘llaniladi.
Bug‘latish – konsentrlashning birinchi usullari bo‘lsa, so‘ngra cho‘ktirish, birgalashib cho‘ktirish, ekstraksiya, elektrokimyoviy usullar va hokozalar.
Usullarning turli- tumanligi (ko‘pligi)ning “salbiy” tomoni ham bor, ya’ni ular ajratish va konsentrlash usullarini tanlashni qiyinlashtiradi. Shuning uchun ham ularni klassifikatsiyalab o‘rganish maqsadga muvofiqdir. Ajratish va konsentrlash usullarini turli xil xarakteristikalari va prinsiplari asosida bir necha xil klassifikatsiyalash mumkin:
Jarayonining tabiati asosida 2 turda klassifikatsiyalanadi
1.1. Kimyoviy va fizik- kimyoviy ajratish va konsentrlash usullari. Bular kimyoviy reaksiyaga asoslangan usullardir.
Bularga misol sifatida cho‘ktirish, birgalashib cho‘ktirish, elektroliz, xromatografiya, ekstraksiya va boshqalarni keltirish mumkin.
1.2. Fizikaviy ajratish va konsentrlash usullari. Bu usullarda kimyoviy reaksiya ketmaydi. Bu usullarga misol sifatida: kiristallanish, haydash, sublimatlanish, distillatsiya, bug‘latish, muzlatish, filtrlash, gel-filtrlash va hokozalarni keltirish mumkin.
Ajratish jarayonidagi bosqichlar soni asosida 2 turda klassifikatsiyalanadi 2.1. Bir bosqichli ajratish va konsentrlash usullari. Bu usullarga cho‘ktirish, birgalashib cho‘ktirish, elektroliz va hokozalar misol bo‘la oladi
2.2. Ko‘p bosqichli ajratish va konsentrlash usullari. Bu usullarga xromatografiya, distillatsiya va boshqalar misol bo‘la oladi.
Ko‘p bosqichli ajratish va konsentrlash har doim effektivroq hisoblanadi va ajratish hamda konsentrlash usullarining ideal hollaridan biridir.