Reja: Bir tomonga yo`nalgan ikki parallel kuchni qo`shish

6-ma`ruza: Parallel kuchlar markazi. Qattiq jismning og’irlik markazi

Reja:

1. 
   Bir tomonga yo`nalgan ikki parallel kuchni qo`shish
   
2. 
   Parallel kuchlar markazi
   
3. 
   Qattiq jismning og`irlik markazi
   
4. 
   Bir jinsli jismlar og`irlik markazining koordinatalari
   

5. Jism og`irlik markazining koordinatalarini aniqlash usullari

6. Oddiy shaklli ba’zi bir jinsli jismlarning og`irlik markazlari


Tayanch so`zlar; parallel kuchlar , parallel kuchlar markazi, simmetriya usuli, ajratish usuli, to`ldirish usuli., integrallash usuli
Faraz qilaylik, jismning A va B nuqtalariga mos ravishda bir tomonga qarab yo`nalgan va kuchlar qo`yilgan bo`lsin (58-rasm). A va B nuqtalarga ta’sir chiziqlari AB da joylashgan sistemani qo`yamiz. Natijada A nuqtada va , B nuqtada esa va kuchlar hosil bo`ladi. Ularni 4-aksiomaga asosan qo`shib hamda kuchlarni hosil qilamiz. va ta’sir chiziqlarining kesishgan nuqtasini O deb belgilab, ularni 3-aksiomadagi teoremaga ko`ra O nuqtaga ko`chiramiz. So`ngra ni , shuningdek ni kuchlarga ajratamiz.

58 - rasm

Demak, O nuqtada bir to`g`ri chiziq bo`ylab yo`nalgan va kuchlar hosil bo`ladi. Ularni algebraik qo`shib, teng ta’sir etuvchisini aniqlaymiz: . (10.1) Endi ni ta’sir chizig`i bo`ylab S nuqtaga ko`chiramiz. 58-rasmdagi , va , o`xshash bo`lgani uchun (10.2)

bo`ladi.

(10.2) dan: . (10.3)
(10.3) dan hosiloviy proporsiya tuzsak:


yoki

(10.4)

Demak, bir tomonga qarab yo`nalgan ikki parallel kuchning teng ta’sir etuvchisi ularning algebraik yig`indisiga teng bo`lib, yo`nalishi mazkur kuchlar yo`nalishida, ta’sir chizig`i esa kuchlar qo`yilgan nuqtalar orasidagi masofani shu kuchlarga teskari proporsional bo`laklarga bo`lib o`tadi.