Reja Atom, molekula va ularning xossalari to’g’risida umumiy tushunchalar

Modda miqdori
Molekulyar fizikadagi muhim tushunchalardan biri modda miqdoridir. Xalqaro birliklar (XB) sistemasida modda miqdori mollarda o’lchanadi. Modda miqdorining mollarda olinishining afzalligi shundan iboratki, har qanday moddaning bir moli birday molekulalar miqdoridan iborat bo’ladi.
Modda miqdori molga quyidagicha ta’rif berish mumkin: uglerod o’n ikki izotopining (12S) 0,012 kg massasida qancha struktura elementi (atomi) bo’lsa, shuncha struktura elementi bor bo’lgan modda miqdoriga aytiladi. Ta’rifga ko’ra, bu miqdor quyidagicha topiladi:
Bu songa Avagadro soni ham deyiladi. SHunday qilib, Avagadro soniga teng bo’lgan struktura elementi (atomi yoki molekulasi) bor bo’lgan modda miqdoriga 1 mol deyiladi.
Modda miqdori tushunchasi struktura elementiga tegishlidir. Bir bo’lak temir parchasida qancha mol atom borligi haqida fikr yuritish mumkin. Agar uning massasi ma’lum bo’lsa, unda necha mol atom borligi osonlikcha aniqlanadi. Masalan, 10 g temir parchasida qancha mol atomlar borligini aniqlaylik. Temir atomining nisbiy massasi mH=56 (55,85) ga teng bo’lganligi tufayli modda miqdori 10/56 ga teng. Agar temir parchasining massasi 56 ga teng bo’lsa, undagi mollar soni 56/56=1 ga teng bo’lar edi.
Agar bir mol miqdordagi modda massasi μ ga va molekula massasi m ga teng bo’lsa, Avagadro soni NA
Bu tenglikdan
Molyar massa kg/mol birlikda o’lchanadi.
Moddadagi mollar soni
ifoda orqali topiladi. Bu erda M modda massasi. Agar modda miqdori struktura elementlari soni (N) orqali ifodalansa, mollar soni
bilan aniqlanadi.
Modda miqdori kilomol=1000 mol yoki millimol=10-3 mol kabi birliklarda ham berilishi mumkin