Reja: Ahmad Tabibiy hayoti Shoirning adabiy merosi “Vomiq va Azro” dostoni Tabibiy Soqiynomasi Аhmad Tabibiy (1869-1910)



Download 27,85 Kb.
bet1/5
Sana13.07.2022
Hajmi27,85 Kb.
#785381
  1   2   3   4   5
Bog'liq
Mustaqil ish. Tabibiy.




Reja:

  1. Ahmad Tabibiy hayoti

  2. Shoirning adabiy merosi

  3. “Vomiq va Azro” dostoni

  4. Tabibiy Soqiynomasi


Аhmad Tabibiy (1869-1910)

Аhmad Tabibiy — XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Xorazm adabiy muhitida faoliyat koʼrsatgan sermahsul ijod sohibi. U badiiy adabiyotning deyarli barcha turlarida ijod qildi, betakror asarlar yaratdi, ustozlari Munis, Ogahiy, Komil kabi oʼziga xos shoir, dostonnavis, tarjimon, tazkiranavis boʼlib tanildi.


Аhmad Tabibiy shaxsiyati, ijodiy merosi haqida dastlab Muhammad Yusuf Bayoniy, rus turkshunosi А. N. Samoylovich, shoirning zamondoshi Hasanmurodqori Muhammadamin Laffasiy asarlarida maʼlumot berilgan. Laffasiy yozadi: «Feruzning farmoni ilan Аhmadjon dagʼi Tabibiy taxallusi bilan sheʼr mashqin qilib, ancha abyotlar yozib, Feruzga maqbuli tabʼ boʼlib, toʼrt mujallad devon asar tabʼ qilibdur. Ikki mujallad forsiy tilida, ikki mujallad turkiy — oʼzbek tilida boʼlib, onlardan digari Feruzning farmoni bilan bir yil muddat ichra jami shuaroni tartibga solib, yozib chiqadur».
Аhmad Tabibiyning ijodiy faoliyati haqida maʼlumot, uning asarlaridan namunalar 1945 yilda tuzilgan «Oʼzbek adabiyoti tarixi xrestomatiyasi» va Rahmat Majidiyning «Oʼzbek adabiyoti» ki-tobida ham berilgan. Bulardan tashqari, filologiya fanlari doktori M. Yunusovning «Komil Xorazmiy» (T., 1960), V. Mirzaevning «Аvaz Oʼtar oʼgʼli» (T., 1961), professor Gʼ. Karimovning «Oʼzbek adabiyoti tarixi» (uchinchi kitob, T., 1987) asarlarida ham Аhmad Tabibiy haqida qimmatli maʼlumotlar mavjud.
XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asr boshlari Xorazm adabiy muhiti, uning namoyandalari ijodi haqida yaratilgak deyarli barcha ilmiy adabiyotlarda Аhmad Tabibiy ijodiga oid fikr va mulohazalar uchraydi.
Аhmad Tabibiy Xiva madrasalaridan birida o‘qigan. Otasidan va zamonasining mashhur tabibi Yaxshimurodbekdan tabiblikni o‘rgangan, Muhammad Rahimxon II (Feruz) saroyida tabiblik qilgan. She’riyatda shuhrat qozongan. O‘zbek va fors-tojik tillarida, mumtoz adabiyotning an’anaviy janrlarida ijod qilgan. She’rlaridan 5 devon — «Tuhfat us-sulton», «Munis ul-ushshoq», «Hayrat ul-oshiqin» (o‘zbek tilida), «Mir’ot ul-ishq», «Mazhar ul-ishtiyoq» (fors-tojik tilida) tuzgan. Ularda real hayotni, sof muhabbatni ulug‘lagan («Aylading», «Ozoridur» va b.).
Tabibiy o‘zbek adabiyotida muxammas janrini rivojlantirgan: Navoiy, Sa’diy, Jomiy, Zebunniso, Munis, Ogahiy, Mirzo G‘olib va boshqaning g‘azallariga 518 ta muxammas bog‘lagan. Xorazm shoirlari haqida «Majmuat ush-shuaroi payravi Feruz Shohiy», «Majmuai muxammasoti ash-shuaroi Feruz Shoqiy» (1909) tazkiralarini tuzgan. Ikkinchi majmuasi, asosan 33 shoir muxammaslaridan tashkil topgan. Unda dastavval Ogahiy g‘azallariga, so‘ng Feruz she’rlariga boglangan muxammaslar, keyin esa Feruzning «Oromijon nigorim, sarvi ravon nigorim» g‘azaliga taxmis, muxammas va musaddaslar keltirilgan. Xotima qismida esa shu to‘plamga kirgan Umidiy, Doiy va Xayoliyning vafoti haqida xabar, Bayoniyning «Majmuat ush-shuaroi payravi Feruz Shohiy»ga yozgan taqrizi berilgan.
Tabibiy «Vomiq va Uzro» qissasining o‘zbekcha she’riy (masnaviy) variantlarini yaratgan (8100 bayt). Fuzuliyning «Haft jom» asarini fors-tojik tilidan o‘zbekchaga tarjima qilgan. «Yetti ravza» nomli asar ham yozgan. Asarlarining bir necha qo‘lyozma va toshbosma nusxalari O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik institutida saqlanadi.



Download 27,85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish