Reja 1920-30- yillarda Sovet hokimiyatining mamlakatda ma'muriy-buyruqbozlik siyosati Ta'lim, fan va madaniyat, milliy munosabatlarda bolsheviklar mafkurasi hukmronligining kuchayishi

Totalitar, ma'muriy – buyruqbozlik siyosatining kuchayishi va qatag‘onlik siyosatining vujudga kelishi.
1920-yillarda SSSR tarkibiga kirgan O‘zSSR va boshqa ittifoqdosh respublikalar faqat nomigagina suveren davlatlar bo‘lib, aslida SSSR o‘z mohiyati bilan unitar (qo‘shma) davlat edi. O‘zbekiston Markazning partiya-sovet organlariga to‘la qaram bo‘lib, ularning respublika hayotiga oid barcha ko‘rsatmalarini so‘zsiz bajarishga majbur edi. SSSR og‘izda ishchi va dehqonlar manfaatlarini ifodalovchi hokimiyatini o‘zida mujassamlashtirgan demokratik davlat deb atalsada, amalda partiya yakkahokimligiga asoslangan ma'muriy-byurokratik boshqaruv tizimi edi. SSSR Oliy Soveti va MIQ(Markaziy ijroiya qo’mitasi) asosiy “qonun chiqaruvchi” va “ijro etuvchi” organlar hisoblansada, aslida ularning faoliyatini kommunistik partiya boshqarib kelgan. Natijada, 20-30-yillarda sovetlarning ma'muriy-buyruqbozlik tizimi kuchayib, markaz va joylarda partiya - ma'muriy boshqaruv apparatining yakka hukmronligi tobora mustahkamlanib bordi. Uning butun mexanizmi kommunistik partiyaning sotsialistik qurilishiga doir yo‘l – yo‘riqlarini amalga oshirishga qaratilgan edi.
Qatag‘onlik siyosati va uning O‘zbekiston xalqlari boshiga keltirgan kulfatlari
1929-yildan O‘zbekistonda qatag‘onlik siyosati boshlandi. M. Abdurashidxonovdan keyin, uning shogirdi va hammaslagi degan ayb bilan O‘zbekiston Oliy sudi raisi Qosimov hibsga olindi. “qosimovchilik”, “xudoybeganovchilik” degan tamg‘alar o‘ylab topildi. Ulardan keyin respublikada partiya va davlat arboblari, yozuvchi, shoir va olimlarni qamoqqa olish boshlandi. Respublika Ichki ishlar Xalq Komissarligi (NKVD) tomonidan F.Xo‘jaev, A.Ikromov, D.Manjara, S.Segizboev, A.Karimov va boshqalar hibsga olindilar. Birgina 1937-yil avgust - sentyabr oylarida qamalganlar orasida O‘zKP MK kotiblari S.Boltaboev, I.Xudoyqulov, A.Sexer va b., MK bo‘lim mudirlari M.Shermuhamedov, M.Usmonov, K.Bereginlar, komsomol rahbarlari I.Ortiqov, T.Risqulov, F.Tarasov, xalq komissarlari A.Islomov, M.Tursunxo‘jaev, viloyatlar rahbarlari D.Rizaev, K.Boltaev, N.Isroilov, I.Irismatov va b. bor edi. Bolsheviklar (jumladan, V.Kuybishev) «O‘zbekistondan xorijga, jumladan Germaniyaga borib ta'lim olayotgan yoshlar burjua g‘oyalari ta'siriga berilmoqdalar», degan shubha bilan qaradilar. 1923-yil TurkASSR XKS raisi Turar Risqulov Germaniyada bo‘lib haqiqiy ahvol haqida shunday fikr bildirgan. “Turkiston o‘quvchilari 11 ta, Buxoro o‘quvchilari 47 kishidir. Ular o‘z vazifalarini yaxshi tushunadilar, undan keyin ularda yurtlariga qaytib, o‘z xalqi va hukumatiga foyda keltirish harakati bor”. Biroq, 1925-yil Germaniyaga borgan O‘rta Osiyo Davlat universiteti rektori Meerson bu yerda o‘qiyotgan turkistonlik talabalarga soxta ayblar qo‘yib, ularning o‘z yurtlariga qaytarilishini talab qildi. Bu o‘z ta'sirini ko‘rsatdi. Ta'tilga kelgan talabalarning ko‘pchiligi Germaniyaga qaytib borib o‘qishdan mahrum etildi.