Referati tekshirdi : Xolboyev I. Topshirdi : Abdullayeva M. Toshkent 2021 2


Yadroning massasi va bog’lanish energiyasi



Download 338,15 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/4
Sana26.06.2022
Hajmi338,15 Kb.
#707198
TuriReferat
1   2   3   4
Bog'liq
BF-1801 Abdullayeva Muyassar

Yadroning massasi va bog’lanish energiyasi.
Yadro massasi uning eng muhim harakteristikalaridan biridir. Tarkibi (A,Z) 
bo’lgan yadro massasi M (A,Z) bilan, unga mos kelgan atom massasi M
at
bilan 
belgilanadi. Biz massani o’lchash uchun massa atom birligi (m.a.b) dan 
foydalanamiz.
1m.a.b = 
1
12
M(
𝐶
6
12

1m.a.b = 1.6605×10
-27
kg,
Bu birlikning qulayligi uning kattaligi nuklon massasiga yaqindir: 



Protonning tinchlikdagi massasi m
p
=1.0073 m.a.b=1.6726×10
-27
kg 
Neytronning tinchlikdagi massasi m
n
=1.0087 m.a.b=1.6749×10
-27
kg 
Har qanday jism massasi va uning to’liq energiyasi orasidagi bog’lanish 
quyidagi formula orqali ifodalanadi: 
𝑊 = 𝑚𝑐
2
=
𝑚
0 𝐶
2
√1 − (
𝑣
𝑐)
2
Bu yerda c = 2.998×10
8
m/s - yorug’lik tezligi, m – relyativistik massa
m
0
-tinchlikdagi massa. 
Bu Eynshteynning mashhur munosabati massa va energiya orasidagi 
munosabatni ifodalaydi. 
Massani o’lchashda elektronvolt (eV) energiya o’lchov birligidan 
foydalaniladi: 
1keV(kiloelektronvolt) = 10
3
eV
1MeV(megaelektronvolt) = 10
6
eV 
1GeV(gigoelektronvolt) = 10
9
eV 
1eV deb zaryadi ye elementar zaryadga ega bo’lgan zarra 1V potensiallar 
farqini o’tganda ega bo’ladigan energiyaga aytiladi. 
1m.a.b = 1.6605 × 10
-27
× (2.998×10
8
)
2
= 1.492×10
-10
J
1eV = 1.602 × 10
-19

Oxirgi munosabatdan quyidagi ifodaga kelamiz: 
1m.a.b = 
1.492×10
−10
1.602×10
−19
= 931.5×10
6
eV = 931.5MeV, bunga asosan
m
p
= 1.0073m.a.b = 1.6726×10
-27
kg = 938.2MeV, 
m
n
= 1.0087m.a.b = 1.6749×10
-27
kg = 939.5MeV, 
yadro fizikasida odatda yadro massasidan emas, balki atom massasidan 
foydalaniladi. Bunga sabab yengil elementlarni hisobga olmaganda, yadro massasini 
u bikan bog’liq bo’lgan elektronlarsiz o’lchab bo’lmasligidir.
Neytral atom massasi massani zamonaviy o’lchash metodlarining aniqlik 
chegarasida, yadro va elektronlar massalarining yig’indisiga teng. Aom massasi 
quyidagiga teng bo’ladi: 



M
am
(A,Z) = M(A,Z) + Z × m

+
∑ 𝑤
𝑖
𝑖
Bu yerda 
∑ 𝑤
𝑖
𝑖
elktronlar bog’lanish energiyasi, 
∑ 𝑤
𝑖
𝑖
≈ 13.6×ZeV. 
Elektronlarning yadroga bog’lanish energiyasi atom massasidan 10
7
marta 
kichik va amalda atom masasiga tasir qilmaydi. 

Download 338,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish