|
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI BIOLOGIYA FAKULTETI BIOLOGIYA YO’NALISHI
305-GURUH TALABASI SULTANOV NO’MONJONNING ENZIMOLOGIYA FANIDAN
“OZIQ-OVQAT SANOATIDA FERMENTLARNING QO’LLANILISHI” MAVZUSIDA YOZGAN
REFERATI
Bajardi: Sultanov N
Qabul qildi: Hamdamova
REJA:
Kirish
Asosiy qism
Glyukoza oksidaza fermentining umumiy ma’lumotlari
Glyukoza oksidaza fermentining oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Bilamizki hozirgi juda tezlik bilan rivojlanayotgan zamonda nanotexnologiyalar juda ham foydali hisoblanadi. Chunki, aholi soni muntazam oshishi oqibatida aholini ehtiyojlarini qondirishda katta mablag’ talab qilinadi va nanotexnologiyalar ana shu moliyaviy inqirozdan saqlanishning eng samarali usuli hisoblanadi. Biologiyaning rivojlangan tarmoqlari hisoblangan mikrobiologiya, genetika, genomika, seleksiya, biokimyo, molekulyar biologiya va shu tipdagi sohalar, aholi uchun eng so’nggi innovatsion, xavfsiz, kamxarajat mahsulotlarni tayyorlashda katta ahamiyatga ega hisoblanadi. Bu sohalarni bir-biridan ajratib bo’lmaydi. Chunki ular bir-biri bilan uzviy bog’liqlik bor. So’nggi yillarda keng ishlatilayotgan metodlardan biri bu fermentlar bilan bog’liq bo’lgan jarayonlar hisoblanadi. Fermentlarlarning afzal tomoni shunda-ki ular kam miqdorda bo’lsa ham yuqori samaradorlikka ega hisoblanadi. Fermentlar oziq-ovqat sanoatida, tibbiyotda, farmakologiya sanoatida, turli xildagi tolalalr olishda keng qo’llaniladi. Fermentlarni ajratib olishda mikroorganizmlar katta ahamiyat kasb etadi. Chunki mikroorganizmlar nisbatan arzon ozuqa muhitida, kichik arealda yetishtiriladi va ulardagi rivojlanish sikli tez kechadi. Fermentlar orasida eng keng qo’llaniladiganlaridan biri glyukozaning oksidlanishini katalizlovchi ferment glyukoza oksidaza hisoblanadi.
Glyukoza oksidaza oksidoreduktazalar fermentlar oilasining katta guruhiga kiradi(EK 1.1.3.4).
1 Oksidoredduktazalar
1.1 Donorlarning CH-OH guruhiga ta'sir qilish
1.1.3 Akseptor sifatida kislorod bilan
1.1.3.4 glyukoza oksidaza
Glyukoza oksidaza 1928-yilda Myuller tomonidan kashf etilgan flavoproteindir . Myuller glyukoza oksidaza fermentini erigan kislorod ishtirokida glyukozani glyukon kislotaga aylantirishi mumkinligini aytgan.
Reaksiyada betta d- glyukoza glyukonolaktongacha oksidlanadi. Molekulyar kislorod esa vodorod peroksidgacha qaytariladi. Keyin glyukanolakton o'z-o'zidan glyukon kislotaga gidrolizlanadi. Ferment gomodimerik bo'lib, ikkita o'xshash polipeptid zanjiri bo'linmasini (80 kDa) o'z ichiga oladi. Subbirliklar disulfid bog'lari va bitta flavin adenin dinukleotidi (FAD) molekulasi bilan har bir bo'linmaning faol hududiga kovalent bog’ orqali bog'langan. Turli mikroorganizmlarda glyukoza oksidaza ishlab chiqarilishi haqida ko’plab ma’lumotlar bor va u birinchi marta Aspergillus niger va Penicillium glaucumda topilgan. Aspergillus niger turlari glyukoza oksidaza ishlab chiqarish uchun keng qo'llaniladi va uning shtammlari ko'proq miqdorda glyukoza oksidaza ishlab chiqarishi mumkin. Penicillium adametzii - hujayradan tashqari glyukoza oksidaza ishlab chiqarish uchun keng qo'llaniladigan qo'ziqorin hisoblanadi. Turli xil bakteriyalar turlari ham glyukoza oksidaza ishlab chiqaradi. Ko'p turdagi bakteriyalar va zamburug'lar ushbu fermentni ishlab chiqarishi haqida ma’lumotlar ko’p bo’lsa ham, qo'ziqorinlar orqali ham glyukoza oksidazani sanoatda ishlab chiqarish yo’llari bor.
Glyukoza oksidaza farmatsevtika va oziq-ovqat sanoati kabi turli sohalarda va bioyoqilg'i hujayralarida keng qo'llaniladi. Uning oziq-ovqat sanoatida qo'llanilishi kundan kunga ortib bormoqda, chunki uning oksidlovchi ta'siri xamirni hosil qiladi. Oziq-ovqat sanoatida qandli ichimliklar va tuxum oqidan glyukoza va kislorodni olib tashlash orqali oziq-ovqat mahsulotlarining ta'mi, xushbo'yligi va barqarorligini oshiradi . Glyukoza oksidaza oziq-ovqat mahsulotlarining rangi, tuzilishi, ta'mi va saqlash muddatini yaxshilaydi va chirishni oldini oladi. Oziq-ovqat mahsulotlarini qadoqlash paytida glyukoza oksidaza kislorodni olib tashlash orqali saqlash muddatini oshirish uchun ishlatiladi.
Aspergillus niger glyukoza oksidazasi (GOK) yaxshi xarakterli glikoprotein bo'lib, ikkita bir xil bo'linmalardan iborat bo'lib, ikkita FAD kofermenti bilan bog'langan. 1,9 A da DNK ketma-ketligi va oqsil tuzilishi aniqlangan. GOX tabiiy ravishda ba'zi zamburug'lar va hasharotlarda ishlab chiqariladi, bu yerda uning katalitik mahsuloti vodorod peroksid bakteriyaga va qo'ziqorinlarga qarshi vosita sifatida ishlaydi. GOK odatda xavfsiz deb hisoblanadi va A. nigerdagi GOK koʻplab sanoat ilovalarining asosi hisoblanadi. GOX-katalizlangan reaktsiya kislorodni olib tashlaydi va vodorod peroksidni hosil qiladi, bu xususiyat oziq-ovqat mahsulotlarini saqlashda qo'llaniladi beradi. Sanoatda glyukoza oksidazasining turli xil qo'llanilishi bo'yicha yaxshi yoritish turli xil sozlamalardagi ish printsiplari haqida qisqacha ma'lumot bilan taqdim etilgan. Bundan tashqari, oziq-ovqat toifasidagi GOK preparatlari nisbatan arzon va keng tarqalgan. Sanoatda glyukoza oksidazasining turli xil qo'llanilishi bo'yicha yaxshi yoritish turli xil sozlamalardagi ish printsiplari haqida qisqacha ma'lumot bilan taqdim etilgan.
GOX ning oziq-ovqatda ishlatilishi quyidagilardan iborat:
Yaroqlilik muddatini uzaytirish uchun ichimliklardagi kislorodni yo'qotish / kamaytirish
Tuxum kukunini qayta ishlashda glyukozani olib tashlash
Non unini yaxshilovchi yoki xamirni mustahkamlovchi
Tijoriy bioproseslarda (fermentatsiyalar) glyukoza miqdorini onlayn monitoring qilish va nazorat qilish
Enzimatik reaktsiyalar va kislorod mavjudligi bilan qo'zg'atilgan oziq-ovqatlarda rang yo'qolishining oldini olish
Glyukoza miqdorini aniqlash yoki miqdorini aniqlash (oziq-ovqatlarda analitik usullar)
Non pishirish sanoati uchun: tavsiya etilgan doza bir tonna un uchun 2-40 g. Dozani har bir qo'llash davomida, xom ashyo spetsifikatsiyalari, mahsulotni qayta ishlash parametrlari asosida optimallashtirish kerak. Sinovni qulay hajmdan boshlash yaxshi samara beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
