|
Antiseptiklarni oziq-ovqat mahsulotlarini konservalashda ishlatilishi
Reja
Kirish
Antiseptik samaradorligi haqida
Antiseptiklarni kimyoviy tarkibi, qo’lanilishi va oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi
Foydalanilgan adabiyotlar
Antiseptik samaradorligi haqida
Antieptiklar mikroblarning o'ihini inhibe qilihi yoki ekinlahtirihi mumkin bo'lgan kimyoviy moddalardir. Antieptik voitalar ko'pincha jarohati bo'lganida yoki infektiyani oldini foydalaniladi[3].
Tarkib
Antiseptiklar mikroblarning o'sishini inhibe qilishi yoki sekinlashtirishi mumkin bo'lgan kimyoviy moddalardir. Antiseptik vositalar ko'pincha jarohati bo'lganida yoki infektsiyani oldini olish maqsadida muayyan tibbiy muolajalarni boshlashdan oldin qo'llaniladi[3].
Ko'pgina farmatsevtika kompaniyalari o'z mahsulotlarida xavfsiz antiseptiklar mavjudligini da'vo qilishadi. To'g'ri foydalanish xavfsiz yoki samarali bo'lib, jarrohlik amaliyoti yoki ukol qilinadigan odamning terisidagi bakteriyalar sonini kamaytiradi. Shu bilan birga, mikroblar bilan ifloslangan antiseptiklardan foydalanish hali ham infektsiyani keltirib chiqarishi mumkinligini unutmang[3].
Antiseptiklardan foydalanish maqsadi
Antiseptiklar qadimdan yaralarda infektsiyani oldini olish yoki davolash uchun ishlatilgan. Antiseptiklar deb tasniflangan birikmalar povidon yod, xlor, xlorheksidin, vodorod peroksid, spirt, sirka kislotasi va kumush birikmalardir. Ba'zi organizmlar bilan maxsus kurashadigan antibiotiklardan farqli o'laroq, antiseptiklar yarada bo'lishi mumkin bo'lgan barcha turdagi mikroorganizmlarni yo'q qilishga qaratilgan. Ushbu mahsulot bakteriyalar, zamburug'lar, viruslar va protozoyalarni yo'q qilish uchun ishlaydi[3].
Antiseptiklarni kimyoviy tarkibi, qo’lanilishi va oziq-ovqat sanoatida ishlatilishi.
Ham antiseptiklar, ham dezinfektsiyalovchi vositalar mikroorganizmlarga qarshi ishlatiladigan germitsidli kimyoviy moddalardir. U asosan kasalxonalarda va sog'liqni saqlash muassasalarida inson terisi va tibbiy asbob-uskunalarida qo'llaniladi. Antiseptiklar va dezinfektsiyalovchi vositalar mikroorganizmlarga qarshi zararli ta'sir ko'rsatadi, shuningdek, inson hujayralariga zaharlanish ta'sirini ko'rsatadi. Shuning uchun uni ishlatishning asosiy sohasi atrof-muhitni va asboblarni tozalashdir. Mikroorganizmlar umuman hayot bo'lmagan muhitda, masalan, tuproq, havo va suvda, ba'zida esa inson va hayvonlar terisida yashaydi. Tegishli muhitni topgach, ular ovqatlanishni va ko'payishni boshlaydi. Shuning uchun kasallik keltirib chiqaradigan mikroorganizmlarni oziq-ovqat, ichimliklar va ishlatilgan narsalardan uzoqroq tutish kerak. Bunday profilaktika ishlarida dezinfektsiya va antiseptik usullardan foydalaniladi.
[2]Oziq-ovqat sanoatida tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish istiqbollari I.Yu. Umarov
Dezinfektsiya - odamlarda kasallik keltirib chiqaradigan mikroblarni yo'q qilish jarayoni. Ushbu ish uchun ishlatiladigan materiallar dezinfektsiyalovchi moddalar deb ataladi. Antisepsis esa tirik to'qimalarda yoki ichidagi mikroorganizmlarni yo'q qilishga qaratilgan dasturlardir. Ushbu ish uchun ishlatiladigan moddalar antiseptiklar deb ataladi. Dezinfektsiyalovchi vositalarning antiseptiklardan asosiy farqi shundaki, antiseptiklar faqat tirik to'qimalarga qo'llaniladi.
Laboratoriyamizda mikrobiologiya sinovlari doirasida mikro dezinfektsiyalash va antiseptiklarni aniqlash xizmatlari taqdim etiladi. Ushbu testlar mahalliy va xorijiy tashkilotlar tomonidan e'lon qilingan quyidagi standartlarga asoslanadi:
TS EN 1276 Kimyoviy dezinfektsiyalovchi vositalar va antiseptiklar - Oziq-ovqat, sanoat, uy sharoitida va muassasalarda ishlatiladigan kimyoviy dezinfektsiyalovchi va antiseptiklarning bakteritsid faolligini baholash uchun miqdoriy suspenziyali sinov - Sinov usuli va xususiyatlari (2-bosqich, 1-qadam)
TS EN 1650 Kimyoviy dezinfektsiyalovchi vositalar va antiseptiklar - Oziq-ovqat, sanoat, maishiy va sanoat sohalarida ishlatiladigan kimyoviy dezinfektsiyalovchi va antiseptiklarda qo'ziqorin shakllanishini yoki fermentatsiyasini baholash - Sinov usuli va xususiyatlari
Konservalash — oziq-ovqat mahsulotlarini uzoq muddat saqlash usuli; konserva tayyorlash. K.ning mohiyati: mahsulotlarni tez buzadigan mikroorganizmlar faoliyatini butunlay yoki vaqtincha toʻxtatish, fermentlar faoliyatini soʻndirishdan iborat. Koʻp qoʻllaniladigan usullari: pasterizatsiya, sterilizatsiya, quritish (qoqi qilish), moʻzlatish, achitish, toʻzlash va dudlash.
Pasterizatsiya usuli bilan K.da oziqovqat mahsulotlari (mevalar) zich berkitilgan idish — avtoklavlarda 85— 100° temperaturada 30—60 min. qizdiriladi. Bunda mikroorganizmlar faoliyati vaqtincha toʻxtaydi. Sterilizatsiya usulida mahsulot (goʻsht, baliq va boshqalar) solingan idish 112—120° temperaturada qizdiriladi; shunda fermentlar yemiriladi, mikroorganizmlar oʻladi. Konservalarni yuqori chastotali toklar bilan sterilizatsiyalash usuli ham bor. Sabzavot va mevalarni toʻzlash biokimyoviy jarayonlar natijasida qand moddasi va boshqa moddalardan suv kislotasi hosil boʻlishiga asoslangan.
[1]Oziq-ovqat mahsulotlarini tahlil qilishning zamonaviy usullar N.Sh Rаmаzоnоv
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Oziq-ovqat mahsulotlarini tahlil qilishning zamonaviy usullar N.Sh Rаmаzоnоv
2. Oziq-ovqat sanoatida tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish istiqbollari I.Yu. Umarov
3. https://uz.m.wikipedia.org/wiki/Antiseptik_vositalar_tibbiyotda
Do'stlaringiz bilan baham: |
