|
Investitsiyalıq duzaq
Investitsiya tuzog'iga investitsiyalar ushın talap procent stavka pútkilley elastik bolmaǵan boladı. Bunı tártipke salıwǵa, investitsiya funkciyası kestesi abscissa oǵı perpendikulyar boladı hám sol sebepli sızıq IS da perpendikulyar ornın iyeleydi. Usınıń menen birge, LM (gorizontal, aralıq, vertikal ) liniyasining qaysı salasında tavar, pul hám qımbatlı qaǵazlar bazarında dáslepki qospa teń salmaqlılıq ornatilmagan bolsa, lm qıysıq jılısıwı haqıyqıy milliy dáramat kólemin ózgertirmeydi. Investitsiya duzaqtı saplastırıw múmkin, bul " múlk tásiri". Múlktiń tásiri sonda, portfel degi pul úlesiniń (pul qarjları ) ósiwi ekonomikalıq sub'ektler optimal portfel strukturasın buzıw hám olardıń barlıq buyım-múlkiniń ósiwi retinde qabıl etiledi. Sol sebepli, artıqsha pul sub'ektleri finanslıq aktivleri óz gezeginde ulıwma talap ósiwine sebep bolǵan Real kapital hám Real payda, tekǵana almaslaw ushın háreket qılıp atır. Grafik tárepten, bul LM liniyasining dáslepki ońǵa jılısıwı da ońǵa hám IS liniyasiga ótiwge alıp keledi. Sonday etip, investitsion duzaq joq etiledi. (2-suwretke qarang).
2-suwretke investitsiyaviy tuzoq
Likvidlik duzaq
Likvidlik duzaq -procent stavkası minimal jaqın bolǵan pul bazarında shárt-shárayatlar, sol sebepli de úy qımbatlı qaǵazlar satıp olmoqchi emes, bálki Real pul ósiwi menen anıqlama bernedi. Eger qospa teń salmaqlılıq keynesian maydanı aqırǵı IS hám LM kóshe kesispesindegi erisilgen bolsa, ekonomika likvid duzaqqa túsedi. Pul usınısınıń asıwı menen LM qıysıq LM1 pozitsiyasiga ońǵa ótedi. IS liniyasi aldınǵı jaǵdayın saqlap qaladı, sebebi na MPC, na marginal kapital natiyjeliligi ózgermadi. Bunday jaǵdayda investitsiyalar kólemi hám milliy dáramat muǵdarı birdey dárejede saqlanıp qalıp atır hám ekonomika " likvidlik tuzog'iga" túsedi. Likvidlik duzaq, investitsiya sıyaqlı, tek Keynes tutınıw funkciyası tiykarında IS liniyasi qurıw múmkin. (qarang: súwret. 3).
Súwret. 3 likvidlik duzaq
" likvidlik duzaq" - onıń eń tómengi bóleginde pul ushın talap qıysıq júdá elastik bolıwı múmkin dep aytıp ótdi D. M. Keynes, shamalarınan biri, sonıń menen birge, bul tiykarınan gorizontal tuwrı sızıq formasında bolıwı.
Likvidlik duzaq mámleket xalqınıń deflyatsiyani kútiw, jaqınlasıp kiyatırǵan urıslar yamasa ulıwma talaptıń kamligi sebepli naq pulni tejewge kiriwgenida payda boladı. Bunday múmkinshilik obligatsiyalarning hár qanday iyesine málim bolǵan obligatsiyalar boyınsha procent stavkasınıń " normal" dárejesi bar ekenligi menen baylanıslı. Bul obligatsiyalar boyınsha procent stavkasın sol dárejege túsiriw finans bazarındaǵı barlıq oyınshılardı, sonıń menen birge, ápiwayı obligatsiya iyelerin tezlik penen olardı joq etiwge májbúr etedi. Iyeleri hám oyınshılardıń ulıwma qálewi asıǵıslıq menen obligatsiyalarni satıw, usınıń menen óz qarjların aqshaǵa (kóbirek likvid tovarlarǵa ) ótkeriw, pul talabınıń qıysıq gorizontal tegis formaǵa iye bolǵan jaǵdayǵa alıp keledi. Amerikalıq economist Esaplaǵan M. Fridman, likvidlik duzaq jan Maynard Keynesning pulları ushın talap teoriyasınıń tiykarǵı túsinigi hám shárti dep.
Pul ushın " gorizontal" talaptıń tiykarǵı aqıbetleri procent stavkası " normal" dárejede tómende túsip iye bolmaydı, dep, hám investitsiya ósiwi múmkin emesligin aytıp ótken. Sol sebepli mámleket ekonomikası depressiya jaǵdayınan shıǵıp keta almaydı. Sol sebepli, bul halda pul - kredit siyasatı tuwrı tásir alıp kelmeydi hám makroekonomikalıq tártipke salıw tek bir quralı -fiskal siyasat qaladı. Salıqlar, jıynawlar hám húkimet ǵárejetleriniń ózgeriwi arqalı mámleket degi ulıwma talaptı tikkeley tásir etiwin aytqan.
2008-2011 yillarda amerikalik iqtisodchi Pol Krugman bir necha bor rivojlangan mamlakatlarning koʻpchiligi, jumladan, AQSh, Yaponiya va Evropa Ittifoqi "likvidlik tuzoq"sharoitida ekanini taʻkidladi. 2008 va 2011 yillar oʻrtasidagi davrda AQSh pul bazasining uch barobarida mamlakat iqtisodiyotiga mahalliy indeks va buyumlar bahosidagi oʻzgarish shaklida sezilarli taʻsir koʻrsatmaganini aytgan. Likvidlik tuzoqqa nisbatan ampirik taxmin tasdiqlanmagan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
