Referat jumíSÍ Tema: Marketingdi qadaǵalaw hám onıń tùrleri Orınlaǵan

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI


BERDAQ ATINDAĞI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK UNIVERSITETI


EKONOMIKA FAKULTETI
MARKETING PÁNINEN


REFERAT JUMÍSÍ



Tema: Marketingdi qadaǵalaw hám onıń tùrleri


Orınlaǵan:_______________________


Qabıllaǵan:______________________


Nókis-2022


Joba:
Kirisiw.....................................................................................3

1. 
   Marketing túsinigi jáne onıń mánisi………………………
   
2. 
   Marketing sistemasında boljaw…………………………..
   
3. 
   Prognozlaw metodları…………………………………….
   

Juwmaqlaw............................................................................23
Paydalanılģan àdebiyatlar ...................................................24


Kirisiw
Ózbekstanda bazar ekonomikasınıń jańa sharayatlarında marketingni social - ekonomikalıq roli jáne de asdı. Bul bolsa, barlıqtan marketing sistemasın hár tárepleme, tereń úyreniwdi talap etpekte. Házirgi waqıtta dúnya boyınsha marketingning eki mińnen aslam tariypi bar.
Bul bir tárepden, «Marketing» túsiniginiń júdá quramalılıǵı hám de kóp qırlılıgınan dárek bolsa, ekinshi tárepden bolsa, marketing boyınsha túrli aǵımdaǵı júdá kóp mektepler, biznes gruppaları hám jámiyetshilik bar ekenligin kórsetedi. Sonday eken, marketingning tariypi hár túrli. Biraq buģan qaramastan, olardan kóbisi marketing - qarıydarlardıń anıq gruppaları mútajliklerin qandırıw, bazar máselelerin tarqatıp alıwǵa hár tárepleme jantasıw, mútajliklerdi ayırbaslaw járdeminde qandırıwǵa qaratılǵan iskerlik túri ekenligin ańlatadı, sonıń menen birge, basqa bir qansha ulıwma qaǵıydalardı óz ishine aladı.

Marketing - bazarda payda bolatuǵın ekonomikalıq munasábetlerdi aktivlestiriw usılların, tovarlardı islep shıǵarıw hám de satıw máselelerin pútin, sistemalı tarqatıp alıw usılların, bazarda payda bolatuǵın ózgerislerge demde iykemlesiw, qarıydarlarǵa siyasiy gruppalı jantasıw, básekige shıdamlı jańa tovarlardı payda etiw hám olardı islep shıǵarıwdı shólkemlestiriw, kon'yunkturani úyreniw hám prognoz qılıw hám de tásirli reklamanı rawajlandırıw máselelerin úyreniwdi óz aldına maqset etip qoyǵan bolıp tabıladı. «Marketing tiykarlari» páni kárxanalar (firmalar ) di bazarda ekonomikalıq maqsetlerge erisiw quralı (yaǵnıy, payda alatuǵın bazarlar úlesine erisiw) retinde qarawǵa ayrıqsha itibar beredi.

Mámleketimizde marketing haqqındaǵı dáslepki maqalalar ótken ásirdiń 60 jılları ortalarında payda boldı. Tuwrı, ol waqıttaǵı barlıq maqalalar sın kózqarastan jazılǵan edi. Lekin marketingdi pán jol menende úyreniw XX ásirdiń 80 jılları aqırında baslandı. Bazar hám de tavar -pul munasábetlerin áste rawajlanıwı, ásirese, joqarı tálim mákemeleriniń professor -oqıtıwshılarınan bul jóneliste aktiv háreket qılıwdı talap etdi. Usınıń sebepinen, ekonomika baǵdarları ushın qánigelikler tayarlaytuǵın joqarı oqıw orınları birinshiler qatarında «Marketing tiykarlari» pánin úyreniwge kirisdi.

Jerleslerimiz, sonday-aq, kóplegen qánigeler marketingten tek bazar tovarlarǵa aǵıl-tegil bolǵandaǵana ónimli paydalanıw múmkin, dep esaplaydi. Tuwrısında ol, bazar normal sharayatta bolǵanda nátiyjeli bolıp tabıladı. Lekin, «Marketing tiykarlari» pániniń bazar munasábetleri endi rawajlanıp atırǵan waqıttaǵı áhmiyeti kútá úlken.

Ekonomika, biznes hám kommerciya tarawı boyınsha tayarlanıp atırǵan qánigelikler ushın «Marketing»- bazar iskerliginiń stilistik tiykarların uyretetuǵın tiykarǵı pán. Marketing bárinen burın, onı uyreniwshilerdi bazar iskerligi sisteması retinde tartadı. Ol kárxanalardıń bazar daǵı háreketi hám jaǵdayın úyrenedi. «Marketing tiykarlari»- bul aktiv assortiment siyasatın, baha, aldı -sotdi, reklama, qarıydarlardı úyreniw, tárepler menen munasábetlerge kirisiw, kommerciya qáwipliligin hám básekichilarni úyrenetuǵın pàn bolıp tabıladı.
Marketing - kárxana hám shólkemlerdiń bazar ekonomikalıq kon'yunkturani, qarıydarlardıń anik talabın hám islep shıģarıwshı tavar hám xızmetlerdi oǵan maslastırıwdı uyreniwge baģdarlanģangan islep shıǵarıw - sawda, ilimiy-texnikalıq iskerlikti basqarıwdıń bazar kontseptsiyası bolıp tabıladı. 1960 jılda Amerika Marketing Assotsiatsiyasi marketinga tavar hám xızmetlerdi islep shıǵarıwshıdan qarıydar tárep háreketin basqarıwshı isbilermenlik iskerligi dep tariyp beredi. 1985 jılda Amerika Marketing Assotsiatsiyasi tárepinen marketingti keń sheńberi arnawlı tán alındı hám marketing tariypi tómendegishe òzgertirildi : «Marketing-almastırıwlıw joli menen ayrıqsha adamlardıń hám shólkemlerdiń talapların qandırıwshı ideyalar, tovarlar hám xızmetler islep shıǵarıwdı hám ámelge asırıw, baha belgilew, tovarlar háreketi hám satıw processlerinen ibarat». Olda, marketing tek ģana isbilermenlik iskerligi menen shegaralanıp kolmaydi. Oǵan kommerciyalıq bolmaǵan shólkemler iskerligin yamasa ónimler sıyaqlı ideyalar, xızmetler marketingini xam kirgiziw múmkin.

Marketing - insan iskerligi bolıb, bazarda nátiyjeli nátiyjege erisiw procesin ańlatadı. Marketingtiń maqseti sonıń menen birge insan mútájlikleri hám talapların qandırıw almastırıwlawdı ámelge asırıw ushın bazar menen islew bolıp tabıladı.

Almastırıwlaw procesi miynetti talap etedi. Kimde kim, satıwdı qalese, qarıydarlardı tabıwı, olardıń mútájliklerin aanıqlawı uyqas tovarlardı proyetlestiriwtirishi, olardı bazarģa alıp kiriwshi, saqlawı, tasıwı, bahanı belgilew hám basqalardı ámelge asırıwı kerek. Marketing iskerligin tiykarın tavar islep shıǵarıw , kommunikatsiyanı jolǵaqoyıw, tbòlistiriwdi shólkemlestiriw, baha belgilew, servis xızmetin kúsheytiw sıyaqlılar quraydı.

Isbilermenlik iskerliginde qarar qabıllaw jáne onı islep shıǵıwda isbilermenliktiń nátiyjeli quralı hám de hasası bolıp marketing esaplanadı hám de isbilermenlik iskerligin basqarıw sistemasında, onı shólkemlestiriwde, joybarlaw hám baqlawda zárúrli áhmiyetke iye boladı. «Ay-si-ay» konserni basqarıwı baslıǵı Djon Harvi Djons isbilermenlikte marketingni ornın xarakteristikalap sonday deydi, yaǵnıy «Marketing isbilermenliktiń tayansh faktorı bolıp tabıladı. Bul tekǵana janar may, bálki keme komandasi esaplanadı».

Marketing mazmunı hám terminologiyasi jańalanıp baradı, lekin olar basdan ayırbaslaw procesi, tavar -pul munasábetleri payda bolıwı, satıw formaların rawajlanıwı hám de qarıydarlardı tavar hám xızmetler menen óz-ara háreketi menen baylanısadı. Marketing elementleriniń payda bolıwı XIX - ásirdiń ortalarına barıp taqaladı. Bul dáwirde tovarlardı natural ayırbaslawdı túrli formaları payda boladı, keyinirek marketing iskerligin birinshi elementleri, yaǵnıy reklama, baha, satıw sıyaqlılardı rawajlanıwı gúzetildi.
Marketingni wazıypası tekǵana talaptı qandırıwdan ibarat hám kerisinshe oǵan sonday tásir kórsetiw kerek, ol usınısqa uyqas bolıw kerek. Marketingti maqsetleri bular talaptı qáliplestiriw hám ragbatlantirish hám kabul kilingan karorlarni tiykarlanǵanlıǵın, firmalar jumıs jobaların, sonıń menen birge satıw kolemin, bazar ulessin hám paydanı támiyinlew esaplanadi. Kompaniyalar uz maksadlariga talaptı kondirish orkaligina erisedi. Sonıń menen birge marketingni wazıypası - fakatgina talaptı kupaytirish emes, bálki oǵan sonday tásir utkazishki, nátiyjede ol usınısqa uyqas bulishi kerek.

1.