Referat işI Ýerine ýetiren: Taganowa a kabul eden: Bekbosinow d nӧküs- 2022

ÖZBЕGISTAN RЕSPUBLIKАSY ÝОKARY WE ÝÖRITE ORTA BILIM MINISTRLIGI


AJINÝAZ ADYNDAKY NÖKÜS DÖWLET PEDAGOGIKA INSTITUDY
BAŞLANGYÇ TÄLIM FAKULTETI

Başlangyç tälim yönelişiniň 2e topar talyby

Taganowa Aýnuryň pedagogika sapagyndan

REFERAT IŞI

Ýerine ýetiren: Taganowa A

Kabul eden:. Bekbosinow D

Nӧküs- 2022
Mowzuk: Alişer Nowaýynyň
pedagogik garaýyşlary
Meýilnama
1. Pedagogika barada öwüt-nesihatlar
2. Pedagogik garaýyşlary
Peýdalanylan edebiýat


Alişer Nawoý, Amir Temuryň ogly Şahruh Mirzanyň döwründe 1441-nji ýylyň 9-njy fewralynda Hyratda dünýä indi. Döwürdeşleri köplenç ol hakda "Nizamiddin Mir Alişer" diýip ýazýarlar. 'Nizamiddin' din, akyldarlara berlen at we 'mir' amir. Kakasy Giýosiddin Muhammet (Giýosiddin Kiçkina ady bilen hem tanalýar) Timurid kazyýetiniň işgäri we maşgalanyň howandarydy. Ejesi. , Amirzoda Şeýh Abusaid. Çangyň gyzy, ady belli däl. Alişeriň atasy Temuryň ogly Umarşaýhyň doganoglanydy. Beýik şahyr öz eserlerinde bu ýere ýakynlygy bilen buýsanýandygyny aýdýar. Şeýle hem terjimehalynyň käbir tabaklarynyň eserlerinde duş gelýär. Bu keramatly hakda käbir maglumatlary döwürdeşleri öz kitaplarynda berýärler. Alişer köşk gurşawynda ýaşaýandygy sebäpli ýörite terbiýe we gözegçilik astynda ulaldy. Çagalygyndan poeziýa we aýdym-saza aşyk bolupdyr. Ol alymlaryň arasynda. Üç ýa-da dört ýaşynda öz döwrüniň meşhur şahyry Kasym Anwaryň goşgusyny okap myhmanlary haýran galdyrdy. Bir ýyldan soň bolsa mekdebe iberildi. Geljekki soltan Hüseýin Baýkara bilen bile okady. Akyl-paýhasy we zehininiň myş-myşlary halk arasynda ýaýrady. 1447-nji ýylda Şah Ruh Mirza aradan çykdy we Timur şazadalarynyň arasynda tagt ugrundaky göreş başlandy. Hyrat biynjalyk bolýar. Alişer maşgalasy Yraga gidýär. Theolda Taftda Alişeriň döwrüniň meşhur taryhçysy we Zafarnomanyň awtory Şarafiddin Ali diazdi bilen tanyşdy. Alişeriň maşgalasy 1451-nji ýylda Hyrat şäherine gaýdyp geldi. Taryhçy Khandamir aşakdaky wakany gürrüň berýär: Kerwen dazd çölüniň üsti bilen Hyrata gidip barýarka, gijeki gezelençleriň birinde hemmeler at üstünde uklap galdylar. Alişeriň aty, bileleşik ýoldan çykýar, geljekki şahyr eýerden ýykylýar, uky mejbury we oýanmaýar. Aryadaw at hem eýesini terk etmän saklandy. Alişer gün yssy bolanda irden turýar. Ol düýpsüz çöle seretdi, töwereginde hiç kim ýokdy. Horseeke at gurçugyň köklerini dişleýär. On ýaşly oglan özüni tutýar. Atyna münüp, aňy bilen öňe barýan ýoly tapýar. Gün gyzýar we suwsuzlyk başlaýar. Şol pursatda uzakdan bir zat garaňkylaşdy. Suwdan doly bolansoň, Alişe minnetdarlyk bildirdi we ýoluny dowam etdirdi. Ene-atasy gelenlerinde, oglunyň ýitirim bolandygyny bilip, ofiseri yzyna alyp gitdiler. Ofiser uzak ýöremedi we Alişer bilen duşuşdy. Alişer täzeden doglan ýaly şatlyk bilen garşylanýar.1452-nji ýylda Abulkasim Babur Mirza Horasanyň tagtyna çykdy we tolgunyşyklar basyldy. Giýosiddin Muhammet Sabzaworyň häkimi wezipesine bellendi. Alişer okuwyny dowam etdirýär. Mekdep ýaş Alişeri poeziýa we edebiýat dünýäsi bilen tanyşdyrdy. Geljekki şahyr Sa'di Şeroziniň "Gülistan". Bostony uly höwes bilen we Farididdin Attaryň “Mantiq ut-tayr” (Guşyň logikasy) okady. Hususan-da, guşlaryň dilindäki hekaýalar we olaryň çuň mazmuny Alişeriň hyýalyny doly özüne çekdi: Bir gün guşlar birleşdi. Dürli: towuklar, garynjalar, tawuslar, bülbüller we ş.m. Ortada bir hudhud (sassiqpopişak) peýda boldy. Täjini kellesine silkdi we özüni suratlandyrdy. Soňra hemmäni älemiň şasy Semrugy gözlemäge çagyrdy. Guşlar ondan sorag edip başladylar. Olar: "Adyňyzy, hiliňizi, hiliňizi aýdyň, bize alamat beriň!" Hudhud hekaýany başlady: Semurg bir gije bütin dünýäde uçýardy. Birden ýol Çiniň üstünden geldi. Ol titredi, ýurt ýagtylyk bilen şöhle saçdy. Çukurlaryň biri ýykyldy. Düşünýänler aklyny ýitirdi. Çin älemi kaşaňlykdan dolydy. Guşlar şatlyk we joşgun bilen ýola düşdüler. Emma bu lezzet uzak dowam etmeýär. Guşlar nägilelik bildirip, ötünç sorap we yza çekilip başlaýarlar. Hudhud hersine jogap berýär. Semrug-a ýetmegiň bagtynyň öňünde bu dünýäniň aladalarynyň hiç zat däldigini subut edýän bir hekaýa aýdýar. Hudhudyň sözleri we hekaýalary guşlara täze güýç berýär. Sebite ýolbaşçylyk etmek üçin ýola düşdüler. Hudhud ölümiň söýginiň ýoludygyny we oňa giren her bir adamyň özüni Şeýh San'an ýaly gurban etmelidigini aýdýar. Biri-birinden has gyzykly hekaýalar: Ahyrynda guşlar ýedi jülgeden geçip, olaryň Semurgdygyna düşünýärler.Logika ut-taýr" ideýasy Alişere ömürboýy ýoldaş boldy. Ömrüniň ahyryna Lison ut-taýr (Guşlaryň dili) atly kitap ýazdy. Geljekki şahyr Nizami Ganjawiniň we Husraw Dehlawiniň eserlerini hem okamagy gowy görýärdi. 1453-nji ýylda Alişeriň kakasy Giýosiddin Muhammet aradan çykdy. Alişer Abulkasim Baburyň hyzmatyna girdi. Ilki Sabzawarda, soň bolsa Maşadda ýaşady. Iki klasdaş Hüseýin we Alişer ýene bile boldular. Bir gezek 50,000 baýt we 100,000 setir goşgy ýat tutandygyny aýtdy. Şahyrlyk diňe bir sözleýiş serişdesi bolman, eýsem aň-düşünje we oýlanmak maşklarydy. Nawoý 15 ýaşynda goşgulary bilen öz döwrüniň meşhur şahyrlarynyň ünsüni özüne çekipdir. Khandamiriň pikiriçe, goşgulary bilen tanalýan Alişer öz döwrüniň meşhur şahyry Mewlana Lutfi üçin işe gitdi. Mewlana ondan goşgy okamagyny haýyş etdi. Alişeriňki: Orazin perdesi, her pursatda gözümden ýaş dökülýär, Gün ýaşýan ýyldyz nihon bolgoç Gün. Başlaýan gazalyny okaýar Goşgyna haýran galan garry şahyr: "Alladan ant içýärin, mümkin bolsa, bu gazal üçin pars we türk dillerinde okan on iki müň aýatymy çalyşardym we muny uly üstünlik hasaplardym" -diýdi. Bu, zehinleriň köpüsiniň türk (özbek) poeziýasyna girmeginiň alamatydy.1457-nji ýylda Abulkasim Babur aradan çykdy. Abusaid Mirza häkimiýete geldi. Hüseýin Boykaro tagt ugrundaky göreşe girdi. Nawoý okuwyny Maşadyň medreselerinde dowam etdirdi. Ol dost tapdy. Köne şahyr Kamal Turbati bilen şu ýerde tanyşdy. Turbatlik bu şahyr Alişer bilen bir baýtly çekişmede duşuşdy. Şahyr 1464-nji ýylda Hyrata gaýdyp geldi. Emma paýtagtda oňa kynçylyk garaşýar. Abusaid Mirza özi bilen tagt ugrunda göreşýän Hüseýin Baýkarany, şol sanda daýylary Mirsaid Kabuli we Muhammet Ali Garibini öz garyndaşlaryny yzarlaýardy we ezýärdi. Zehinli şahyrlardy. Alişeriň kakasynyň emlägi konfiskasiýa edildi, hatda ol ýerde ýaşamaga-da rugsat berilmedi. Ol şäherde uzak saklanyp bilmedi. Şeýle-de bolsa, ýaş şahyryň eseri gyzgalaňly dowam edýär. Abdurahman Jamiýadek öz döwrüniň alymy bilen tanyşdy, sapak aldy we söýgüsini gazandy. Meşhur şahyr we alym Nawoý, Mahmud Nuran hökmünde hormatlanýan syýasatdan gaça durýardy we şäheriň etegindäki Sa'diddin Kaşgari (1456-njy ýylda aradan çykan meşhur şyh, Jaminiň mugallymy) mazarynyň golaýynda ýaşaýardy. Navoýyň Seýid Hasan Ardaşere goşgy haty bar. Ol "Masnavi" ady bilen "Khazayn ul-Maoniy" -iň ilkinji diwanyna goşuldy. Hünärmenler, Nawoýyň Hyratdan Samarkanda gitmezinden ozal ýazan hatydygyna ynanýarlar. Görnüşinden, şahyr syýahatdan ozal Ardaşer bilen hoşlaşmaga synanyşypdyr, ýöne tapyp bilmedi. Soň bolsa haty ýazypdyr. Bu hat, Alişeriň syýahatdan öňki tejribelerini we Seýid Hasan Ardaşeriň kakasyna ýakyn gören häsiýetleriniň beýany bilen başlaýar. Öýden we dostlardan gitmek kyn. Hoşlaşmak hasam kyn. Uly dostuna näme üçin gidendigini düşündirmek isleýär. Bu hat bu meselede ýazyldy. Ynsan söz bilen ajaýyp, "asman bedeniniň ruhy" söz, esasanam "nazm" (goşgy). Şahyr ýazmak üçin uly güýjüniň bardygyny aýdýar. Şeýle bir güýçlidir welin, Firdausi öz Şahnamehini 30 ýylda ýazan bolsa, 30 aýyň içinde ýazyp bilerdi. Nizami Ganjawiniň 30 ýyldan soň döreden “Hamsa” eseri, 2-3 ýyl ozal döredilen eser. Oňa diňe bir pursat gerek. Resturt rahat däl we halk wepaly däl. Adamzat sütemiň iň ýokary derejesinde. Oňa teselli berjek adam ýok. Tutjak ýanýoldaşyňyz ýa-da gynanmak üçin dostuňyz bolmasa, men gidýärin.Navoi 1960-njy ýyllaryň ikinji ýarymynda Samarkantda ýaşaýardy. Onuň bu şähere gelmeginiň sebäbi başgaça düşündirilýär. Khandamir okamaga gelendigini aýdýar. Samarkantda dini aklawçy we filosof Fazullah Abullaýyň howandarlygynda okandygy hakykat. Zahiriddin Babur Abusaid tarapyndan sürgün edilendigini aýdýar. Munuň hem bir sebäbi bar. Abusaidiň Alişe bolan garaýşy erbetdi. Şahyr ilki Samarkantda maddy kynçylyklarda ýaşapdy. Soň bolsa şäheriň häkimi Ahmad Hojibek ony ruhlandyrdy. Ahyrynda Samarkand Navoi gözelligi bilen haýran galdyrýar. Shoi oňa "Firdavsmonand" (jennet) diýýär we hiç haçan "gardi fano" bolmagyny islemeýär - betbagtlyga duçar bolýar. Nawoý bu ýyllarda şahyr hökmünde meşhur boldy. 1465-nji ýyldan 1466-njy ýyla çenli muşdaklary goşgularyny ýygnap, "şeýtan" düzüpdirler. Bu kitap häzirki wagtda “Ilkinji Devon” diýlip atlandyrylýar. 1468-nji ýylyň ahyrynda Abu Said Eýrany dolandyrmak ugrundaky söweşde öldürildi. 1469-njy ýylyň başynda Hüseýin Baýkara Hirotini tutup, Samarkanda Nawoýy özüne goşulmaga çagyrýan hat iberdi. Hüseýin Baýkara ony döwlet işlerine çeker. Möhür hökmünde belleýär.Alişer Nawoý 1469-njy ýyldan 1472-nji ýyla çenli möhür göteriji we 1472-nji ýyldan 1476-njy ýyla çenli ministrdi. 1487-1488-nji ýyllarda “Astrobod” -y dolandyrdy. Hüseýin Boýkaro ony özüne ýakyn saklady, hemme zat boýunça onuň bilen maslahatlaşdy we oňa ýokary baha berdi. Baýkaro bilen Nawoýyň arasynda üçünji şahsyň gatnaşan we sowuk bolýan wagtlary hakykat. Şeýle-de bolsa, öz döwrüniň iki meşhur şahsyýetiniň hyzmatdaşlygy köp synagdan geçdi we nesiller üçin görelde boldy. Hüseýin Baýkaranyň dolandyran ilkinji ýyllarynda ol gaty rahat däldi. Khandamiriň sözlerine görä, tagta çykan şol ýylda Abusaid Mirzäniň ogly ododgor Muhammet tagta çykypdyr. Hüseýin Baýkara garşy ýöriş etdi we ýeňiş gazandy. 1470-nji ýylyň ýazynda ododgor Mirzo Astrobodda ýene turdy. Hüseýin Baýkaro Nawoýy özi bilen alyp, goşuny bilen ýene ýola düşdi. Şol bir wagtyň özünde Hyratda gozgalaňyň bolandygy barada habar geldi. Hüseýin Baýkaro Nawoýy paýtagtda yzyna gaýtaryp berdi we oňa uly güýçler berdi. Navoi şäherdäki adalaty dikelder we halky köşeşdirer. Bu çaknyşyklaryň birinde ododgor Mirza elini galdyrdy we paýtagtdaky käbir adamlar oňa goşuldy. Jedeliň çözülmegi üçin durmuşa çykan Abusaidiň gyzy Robiýa Soltanbegim adamsyna dönüklik edip, paýtagtyndaky kiçi dogany ododgor Mirzoga wagyz berdi. Biraz wagtlap ýer ododgor Mirzonyň eline geçdi. Bu Hüseýin Baýkara uly täsir edýär. Depressiýa düşýär. Nawoý şeýle wagt onuň gapdalynda durup, oňa teselli berýär. Şol ýyl, 1470-nji ýylda, Nawoýyň maslahaty bilen Murgab derýasynyň kenarynda gysga wagtyň içinde Hyrata baryp, Zogan bagynda durmuşdan bizar bolan ododgor Mirzany tussag etdi. Diňe şondan soň Horasanda belli bir wagt rahatlyk we rahatlyk bolar. Alişer döredijilik adamydy. Ol tebigat boýunça buýruk bermekden we höküm sürmekden uzak, pikirli we hyýaly adam we inçejik adamdy. Bu wezipe näçe ýokary bolsa-da, bu onuň üçin agyr ýükdi we diňe Hüseýin Baýkara bolan wepalylygy we söýgüsi onuň işinden aýrylmagyna päsgel berdi. Muňa garamazdan, wepalylyk bilen hyzmat etdi. Paýhaslylygy we telekeçiligi bilen köp bidüzgünçilikleriň, gan dökülmegiň we barlyşygyň öňüni aldy.Bu hil, ministrligiň 1472-1476-njy ýyllardaky işlerinde has aýdyň ýüze çykdy. Hüseýin Baýkara Nawoýyň paýhasyna we häkimiýete wepalylygyna bil baglady. Garşy çykmagyna garamazdan has ýokary derejä çykaryldy we 1472-nji ýylda "Amir" (ministr) wezipesine bellendi. Beýik şahyr "amir kabir" (beýik amir), "amirul muqarrab" (patyşa iň ýakyn amir) atlary bilen sylaglandy. Onuň gullugy Hyratda gülläp ösmegiň we medeniýetiň döwri boldy. Beýik emiriň özi başlykdy, gurak ýerlere suw getirdi, köne kanallary arassalady, täze kanallar gazdy. Köne jaýlary abatlady we täze binalary gurdy. Köp medreseler we hanaklar gurdy. Alişer Nawoý poeziýany hemme zatdan ýokary hasaplaýardy. Hatda ministr bolanda-da goşgy ýazmagyny bes etmedi. Daş-töweregindäki adamlar onuň işine höwes we hormat bilen seredýärdiler. Patyşa Hüseýin Baýkaranyň özi ýolbaşçylyk etdi. Beýik şahyryň ilkinji goşgular ýygyndysyny muşdaklary düzüpdirler we ilkinji ýygyndy - "Badoye ul-bidoya" ("Sungatyň başlangyjy") 1472-1476-njy ýyllarda patyşanyň haýyşy boýunça ýazypdyr. 1485-1486-njy ýyllarda ikinji devon - "Navodir un-nihoya" ("Çäksiz seýrekler") peýda boldy. Alişer Nawoý "Vaqfiýa" eserini 1481-1482-nji ýyllarda ýazypdyr. Wakf, ýagşy işiň çykdajylaryny ýapmak üçin bölünip berlen ýer ýa-da emläk bölegi. Alişer Nawoýyň iň uly arzuwy, XII asyryň beýik şahyry Nizami Ganjawiniň (1141-1209) soň şahyrana güýjüniň kriteriýasyna öwrülen "Hamsa" eserini ýazmakdy. Taryhda "Panj ganj" hökmünde ýazylan Nizaminiň "Hamsa" eseri 5 masnawiden ybarat: "Mahzan ul-asror" ("Gizlin hazynalar"), "Husraw we Şirin", "Layli we Majnun", "Haýf paykar" "(" "Sevenedi gözellik"), "Iskandarnoma". Hundredüz ýyldan soň oňa Husraw Dehlawi (1253-1325) jogap berdi. Eposlaryny Matla ul-Anwar (şöhleleriň başlangyjy), Şirin we Husraw, Majnun we Layli, Haşt Behişt (Sekiz Jennet) we Oýnaýi Iskandariý (Aleksandryň aýnasy) diýip atlandyrdy. Allöne bularyň hemmesi pars dilinde ýazylypdy. Olardan diňe dili bilýän parslar peýdalanypdyrlar. Nawoý, halkynyň şeýle hazynadan mahrum edilmeginden biynjalyk boldy.Navoi maslahat üçin mugallymy Abdurahmon Jaminiň ýanyna barýar. Jami, Nawoýy öz güýjüne we mümkinçiliklerine ynam döredip, çalt hereket etmäge çagyrýar. Navoi iki eposy iki ýylda tamamlaýar. 1483-nji ýylda Hamsa ýazyp başlady we 1485-nji ýylyň başynda aradan çykdy. Şahyryň döreden günlerini göz öňünde tutup, 54,000 müsürliniň ägirt uly ýadygärligi 6 aýyň içinde tamamlanar. Türk dilinde ilkinji gezek "Hamsa" döredilýär. Olimu Fuzalo - bularyň hemmesi uly el çarpyşmalar bilen garşylandy. Zeýniddin Wasifiniň Badoye ul-Wakoe: "Şah Nawoýa:" Siz bilen biziň arasyndaky jedel uzak wagt bäri çözülmän gelýär, geliň şu gün bilelikde edeliň "-diýip, oňa" pirim "diýerdi. Alişer elmydama: Oh Oh Ollo, näme Ollo! Aslynda biz murid, sen hemmeleriň şägirdi. ' Indi Soltan Huseýn Alişerden sorady: - Pir näme we murid näme?

• 
  Alişer şeýle jogap berdi:
  
• 
  Piriň islegi muridiň islegi bolmaly.
  
• 
  Soňra Soltan Hüseýin ak atyny getirmegi buýurdy. At gaty çalt we ylgaýardy.
  
• 
  Soltan Huseýn:
  

• 
  Sen pir, men murid bolsam, bu aty münersiň, men oňa ýolbaşçylyk ederin.
  

Alişer at münmäge mejbur bolýar. At gaty gaharlandy we patyşadan başga hiç kime ýakynlaşmazdy. Alişer aýagyny üýşürip duran badyna at ylgap başlady we Soltan Hüseýin atyna boýun bolup, Alişeriň münmegine garaşdy. Alişer eýeriň üstünde oturan badyna Soltan Hüseýin atynyň gamyşlaryny alyp, ýolbaşçylyk edip başlady. Alişer huşundan galdy. Ol eýerden göterildi. Bu taryhda görlüp-eşidilmedik zatdy. Patyşa hiç wagt şahyry sütem etmedi. 1480-1490-njy ýyllar Navoi üçin sungatda has oňat döwür boldy. Hamsa gysga wagtyň içinde şahyr proza ​​kitaplarynyň birnäçesini ýazdy. Olardan biri, 1488-nji ýylda ýazan "Ajam şalaryň taryhy" ("Ajam şalaryň taryhy"). Bu esere "Muhokamat ul-lughatayn" -da "Zubdat ut-tawahir" ("Taryhyň kremi") hem diýilýär. 1480-nji ýyllaryň ahyrynda we 1490-njy ýyllaryň başynda Nawoýyň ýakyn dostlary we halypalary Seýid Hasan Ardaşer (1489), Abdurahman Jami (1492) we Pahlawon Muhammet (1493) aradan çykdy. Navoi olara bagyşlanan "Holoti Saýyid Hasan Ardaşer", "Khamsat ul-mutahayirin", "Haloti Pahlawon Muhammet" ýazdy. Bu eserler proza ​​bolup, şahyryň bu beýik döwürdeşleri baradaky ýatlamalaryndan ybaratdy.1491-nji ýylda Risale-i neşiriniň täzeden döreýşi barada kitapça ýazdy (ikinji ady Mufradot). Nawoý döwründe bu mesele giňden ýaýran hem bolsa, esasan pars dilinde ýazylypdyr. Navoi, özbek dilinde ýazan ilkinji özbek şahyrlaryndan biridir. Hazaýn ul-Maoniý 52 meseläni öz içine alýar. Şäherde pars dili bilen baglanyşykly 500-den gowrak mesele bar. 1490-njy ýyllarda Nawawiniň iň uly goşantlaryndan biri Khazain ul Maoniniň (köpleriň hazynasy) döredilmegi boldy. 1492-1498-nji ýyllarda düzülen dört sany uly goşgy ýygyndysy şahyryň türk dilinde ýazylan liriki goşgularynyň hemmesini diýen ýaly öz içine alýar. Şahyr 7 ýaşdan 8 ýaş aralygyndaky döwri ömrüniň başlangyjy diýip hasaplap, bu döwri "Ges us-sig'ar" ("ythaşliniň kesgitlemesi") diýip atlandyrypdyr.1490-njy ýyllaryň başynda agyr ýitgiler, esasanam 40 ýaşly söýgülisi Pahlawon Muhammet we halypasy Jaminiň ýitmegi Nawoýda uly täsir galdyrdy. Mundan başga-da, köşkde Khadijbegim Nizamulmulk bilen emläk we kär ugrunda täze dildüwşükler gurulýar. Bu dildüwşükleriň netijelerinden biri, arassa ýürekli adamlary sarsdyrmak we ýurdy weýran etmek. Bu, Mumin Mirzanyň atasynyň buýrugy bilen jezalandyrylmagydy. Nawoý 1489-njy ýylda Hyrata gaýdyp gelende, onuň ýerine Badiuzzaman Astrobodyň häkimi boldy. Bu aralykda, Darwşali gozgalaňy Balhda başlandy. Hüseýin Baýkaro Nawoýy alyp, Balha gitdi. Darweshali bilen ýaraşyk baglaşyldy, ýöne Gissar Soltany Abusaidiň ogly Mahmud Huseýn Baýkara garşy söweşe başlady. Nawoýy Balhda goýup, ogly Badiuzzamany Hyrata alyp gitdi. Şeýle hem, özi bilen ýaraşdy, gaýdyp geldi we Balhy Badiuzzaman-a tabşyrdy. Badiuzzamanyň ogly, 13 ýaşly Momin Mirza Astrobod şäherine gidip, Balha geldi. Khadijbegim Nizamulkmulk bilen bilelikde Muzaffar Mirzany Astrobodyň häkimi edip bellemegi başardylar. Hüseýin Baýkara bilen Badiuzzamanyň arasyndaky gatnaşyklar ýaramazlaşdy. Badiuzzaman Momin Mirza Muzaffar Mirzany şähere goýbermezligi buýurdy. Patyşa Nawoýy derrew Balha iberdi. Navoi kakasy bilen oglunyň arasynda gelýär we olary ýaraşdyrýar. Şol bir wagtyň özünde-de, Huseýin Baýkaranyň Badiuzzamany Balhda tutmak we tussag etmek baradaky gizlin buýrugy, şäheriň gutlag haty belli boldy. Ylalaşyk ýene urşa öwrülýär.Nawoý wakanyň traýektoriýasyndan gaty gynanýar we umytsyzlyga gaýdyp gelýär. Badiuzzaman ata-ogul söweşinde ýeňildi. Mumin Mirza Muzaffar Mirza tarapyndan ýesir alyndy. 1499-njy ýylda Hüseýin Baýkaranyň başga bir ogly Abulmuhsin Marwda kakasyna garşy gozgalaň turuzdy. Patyşa goşuny bilen Merw şäherine gidýär. Şol wagt Nawoý zyýarata gitmegi arzuw edipdi. Mirhandyň pikiriçe, Abulmuhsin kakasy bilen ýaraşyk gazanmak üçin Alişerden patyşa wekilçilik etmegini isledi. Navoi-a çalt kurýer iberiler. Kurýer şahyryň ýanyna baryp, patyşanyň hatyny berýär. Şahyrdan hajy yza süýşürmegi we Tex-de Marw şäherine gelmegini haýyş etdi. Alişer Maşat ýaşululary we ýoldaşlary bilen maslahatlaşýar. Olar Alişerden ýurduň parahatçylygy üçin zyýaratyndan ýüz öwürmegini soraýarlar. Alişer barmaly ýerine gelýär, ene-atasyny ýaraşdyrýar we Hyrata gaýdyp gelýär. 1498-nji ýylda Alişer Nawoý Mejlisiň nafaislerine täzeden garady we üstüni ýetirdi. Şahyrlar sanyny 459-a ýetirdi. Şol ýyl ýaşlygyndan bäri ýüregine ornaşan "Mantik ut-taýr" -a jogap ýazdy. "Lison ut-tayr" Nawoýyň soňky eserlerinden biridir. Beýik şahyr 1498-1499-njy ýyllarda hatlaryny ýygnap, Munşoty düzüpdir. Onda 88 harp bar, köpüsi patyşanyň patyşalaryna we şazadalaryna iberilipdir. Iň soňky işi Mahbub ul-Kulub bolup, ony 1500-nji ýyllaryň ahyrynda tamamlapdy. Navoi 1501-nji ýylyň 3-nji ýanwarynda aradan çykdy. Patyşadan dilegçä, alymdan çopana, şahyrdan daýhana çenli tutuş halk uly oglunyň ölümine gynanç we gynanç bilen gynanýar.