Referat fakultet: kompyuter injeneringi Fan: Elektronika va sxemalar Mavzu

4. O‘tkinchi jarayonlarni hisoblash usullarining xususiyatlari 

 

Elektr  zanjirlardagi  o‘tkinchi  jarayonlarni  hisoblash  uchun  klassik, 

operator, chastotaviy va Dyuamel integrali usullaridan foydalaniladi. 

Klassik  usulning  mohiyati  -  tok  va  kuchlanishlar  oniy  qiymatlari  uchun 

Kirxgof  birinchi  va  ikkinchi  qonunlari  asosida  tuzilgan  differensial 

tenglamalarni  yechishdan  iborat.  Masalani  yechish  xarakteristik  tenglamalar 

ildizlarini, o‘tkinchi jarayon erkin va turg‘un tashkil etuvchilarini, integrallash 

doimiylarini  va  nihoyat  o‘tkinchi  tok  va  kuchlanishlarni  aniqlashdan  iborat. 

Klassik  usulning  o‘ziga  xos  xususiyati  shundan  iboratki,  yechimda  real 

vaqtdagi real kattaliklardan foydalaniladi. Hisoblash natijalari odatda grafiklar 

bilan tasvirlanadi, lekin bu hisoblashlar murakkab va  ko‘p vaqt talab qilganligi 

sababli ko‘pincha hisoblash texnikasi qo‘llashni talab etadi. 

Operator  usulida  original  deb  nomlanadigan  vaqtning  real  funksiyasi 

uning kompleks tekislikdagi tasviri bilan almashtiriladi. Bunday almashtirish 

Laplasning  to‘g‘ri  o‘zgartirish  funksiyasi  yordamida  matematik  yo‘l  bilan 

bajariladi. Bunda tasvir vaqt funksiyasi emas, kompleks o‘zgaruvchi funksiya 

bo‘ladi. Uni grafik usulda tasvirlab bo‘lmaydi. Lekin klassik usulga nisbatan 

bo‘lgan  bu  kamchilik  vaqt  bo‘yicha  differensiallash  va  integrallash 

operatsiyalarini  ko‘paytirish  va  bo‘lish  kabi  algebraik  operatsiyalar  bilan 

almashtirish  afzalligi  bilan  kompensatsiyalanadi.  Algebraik  tenglamalar 

sistemasini  yechish  natijasida  izlanayotgan  funksiyaning  tasviri  topiladi  va  

uning originaliga o‘tiladi. Bu usulda integrallash doimiylarini alohida hisoblab 

topishga  ehtiyoj  qolmaydi.  Ushbu    afzalliklari  sababli  operator  usuli 

muhandislik amaliyotida keng qo‘llanadi. 

Chastotaviy usul operator usulga juda o‘xshash. Farqi shundaki, taqribiy 

hisoblashlarda  zanjirning  kirish  qarshiliklari  yoki  o‘tkazuvchanliklarining 

eksperimental  xarakteristikalaridan  foydalanish  mumkin.  Bu  usul  chiziqli 

avtomatik rostlash sistemalarining analizi va sintezida, xususan, sistemadagi 

o‘tkinchi jarayonlar sifatini baholashda keng foydalaniladi. 

Dyuamel integrali usuli passiv ikkiqutblikning kirish qismiga berilayotgan 

kuchlanish  vaqtga  nisbatan  murakkab  qonun  bilan  o‘zgarayotganda 

qo‘llaniladi.  

Bundan  tashqari,  o‘tkinchi  jarayonlarni  hisoblash  uchun  o‘zgaruvchan 

holat  usuli,  avtomatikada  keng  qo‘llanadigan  trapesiya  ko‘rinishidagi 

chastotaviy xarakteristika usuli va boshqa usullar mavjud. 
Xulosa.

Kompyuterlarning avvalgi chiqqan avlodlarini so`nggi chiqayotgan avlodlarini solishtiradigan bo`lsak yer bilan osmonchalik farq borligiga amin bo`lamiz. Ilk chiqqan kompyuterlarning ko`rinishi juda katta bo`lgan. Kompyuterni joylashtirish uchun maxsus ajratilgan xona zarur bo`lgan. Avloddan avlodga kompyuterlar ko`rinishi ixchamlashib boravergan. Yildan yilga kompyuterlar uchun qo`shimcha qurilmalar soni ko`payib boravergan.

Xozirgi kun shaxsiy kompyuterlarning asosiy qurilmalarini turli xillari mavjud. Nafaqat xillari balki ularning bajaradigan jarayonlari jihatdan xam kuchli. Berilgan vazifalarni juda tez bajarishi bilan xam ajralib turadi. Ko`rinishi jihatdan ham ixcham turlari mavjud. Xatto kompyuterning qo`shimcha qurilmalarining ko`pligidan odam xayratlanadi. Kompyuterdan foydalanayotgan foydalanuvchi o`z ish yoki uyidan tashqariga yoki biror joyga borishiga xojat xam yo`q. foydalanuvchi o`ziga kerak bo`lgan fayl yoki biror rasmni yoki boshqa zarur narsalarni maxsus qurilmalari bo`lsa shular yordamida bajarishi mumkin. Zarur bo`lgan narsalar yoki buyumlar xaqida ma’lumotlarni bemalol uyidan yoki ish joyidan olishi mumkin. Buning uchun faqat internet tarmog`iga ulansa bo`lgani.

Shaxsiy kompyuterlar va ularning qo`shimcha qurilmalari biz kabi oliy o`quv yurt talabalar, maktab o`quvchilari, litsey va kollej talabari va o`qituvchilari uchun bir qancha imkoniyatlar yaratmoqda.