Редактор: досент Н

11.4. DATA MĠNĠNG texnologiyasınnın metodları və mərhələləri 
DATA MĠNĠNG texnologiyasının əsas xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, o,
riyazi metodlarla informasiya texnologiyalarının son nailiyyətlərini özündə 
çəmləyir. Burada çiddi formal metodlarla qeyri-formal metodlar harmonik olaraq 
birləĢirlər. 
DATA MĠNĠNG-in metodlarına və alqoritmlərinə aĢağıdakılar aiddir: 
-süni neyron Ģəbəkələri; 
-həll etmə ağaçları; 
-simvol qaydaları; 
-yaxın qonĢu və k-yaxın qonĢu metodları; 
-bayes Ģəbəkələri; 
-xətti reqressiya; 
-korrelyasiya-reqressiya analizi; 
-klaster analizininn iyerarxik metodları; 
-assosiativ qaydaların axtarıĢ metodları, o çümlədən, Apriori alqoritmi; 
-məhdud secim metodu; 
-təkamül proqramlaĢdırma və genetik alqoritmlər; 
-vizuallaĢdırma metodları və s. 
DATA MĠNĠNG texnologiyasında istifadə edilən metodların əksəriyyəti 
riyaziyyatın məlum alqoritmləri və metodlarıdır. Onların tətbiqində yenilik texniki
və proqram vasitələri ilə onların reallaĢdırılmasından ibarətdir. DATA MĠNĠNG-in 
əksər metodları süni intellekt nəzəriyyəsi cərcivəsində yaradılmıĢdır. 
DATA MĠNĠNG texnologiyası iki və ya üc mərhələdən ibarət olur: 
1-çi mərhələ
-qanunauyğunluqların üzə cıxarılması. Bu mərhələyə 
sərbəst 
axtarıĢ
mərhələsi deyilir. 
2-çi mərhələ
-aĢkarlanan qanunauyğunluqlardan istifadə etməklə naməlum 
qiymətlər haqqında qabaqçadan xəbər verilməsi (
proqnostik modelləĢdirmə
). 

---

536 
Bu iki mərhələyə əlavə olaraq bəzən sərbəst axtarıĢ mərhələsindən sonra 
yerinə yetirilən 
validasiya 
adlanan mərhələ də daxil edilir. Validasiyada məqsəd 
tapılan qanunauyğunluqların düzgünlüyünün yoxlanılmasıdıır. Lakin cox vaxt 
validasiyanı 1-çi mərhələnnin tərkib hissəsi kimi qəbul edirlər, cünki bir cox 
metodların reallaĢdırlmasında, o çümlədən,neyron Ģəbəkələrdə və həll etmə 
ağaçlarında verilənlər coxluğu iki hissəyə bölünür: öyrədilən və yoxlayıçı. 
Sonunçular alınan nətiçələrin düzgünlüyünü yoxlamağa imkan verirlər.
3-çü mərhələ
-istisnaların analizi. Bu mərhələ tapılan qanunauyğunluqlarda 
anomaliyalarıın aĢkarlanması və izahı ücün nəzərdə tutulub. 
Beləliklə DATA MĠNĠNG prossesi ardıçıl yerinə yetirilən üc mərhələ kimi 
təsvir oluna bilər: 
sərbəst axtarıĢ 

proqnostik modelləĢdirmə 

istisnaların analizi. 
1.