Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МуғаллиМ ҳәМ үзликсиз билиМлендириў
110
Сапарниязова З.
Ажиниёз номидаги НДПИ ўқитувчиси
САйлОВ ТизиМиНи ЭРКиНлАШТиРиШ –
дЕМОКРАТиялАШТиРиШНиНГ яНГи БОСҚиЧи
Таянч сўзлар: 
сайлов, адолат, суд, кафолат, ҳуқуқ, референдум, демократия,
депутат, номзод, ошкоралик.
Ключевые слова: 
выборы, правосудие, суд, гарантия, право, референдум, 
демократия, власть, кандидат, очевидный.
Key words: 
elections, justice, court, guarantee, right, referendum, democracy, 
representative, candidate, evident.
Фуқароларнинг сайлов ҳуқуқларини қонунчилик йўли билан мустаҳкамлаш 
қўйиш, уларнинг эркин амалга оширилишини таъминлаш демократик ҳуқуқий дав-
латнинг асосий белгиларидан бири ҳисобланади. Сайловлар демократик жамият 
ижтимойи-сиёсий ҳаётининг ажралмас элементи, аҳоли хоҳиш-иродасини ифода 
этиш, халқ суверенитетини руёбга чиқаришнинг асосий шаклидир. У ёки бу давлат 
сайлов тизимининг хусусияти, очиқлиги ва демократиклигига унинг сиёсий тизими 
демократизмининг даражасини ҳам, ва ниҳоят, мамлакатнинг жаҳон миқёсида тутган 
обрўси ҳам кўп жиҳатдан боғлиқ бўлади.[Исмоилов. 4]
Мамлакамтимизда демократик ислоҳатларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик 
жамиятин ривожлантириш концепциясида кўрсатилганидек, «Сайловлар –бу мамла-
катимизда амалда бўлган хуқуқий нормаларнинг қанчалик демократик рухда эка-
нини кўрсатадиган, демократик ҳуқуқий давлатнинг ажралмас белгиси, халқнинг ўз 
хохишин эркин кўрсатишининг, фуқаролдарнинг давлат ва жамият бошқаришидаги 
иштирокининг асосий шакли бўлиб, жуда аҳамиятли ва ҳал қилувчи кучга эга масала 
ҳисобланади» [Каримов. 35].
Биринчи Президентимиз И.А.Каримов таъбири билан айтганда: Демократия 
ҳамма жойда бир хил. Унинг умумий тамойиллари ҳамма учун тушунарли: бу – демо-
кратиянинг ажралмас қисми бўлган халқ ҳокимияти, халқнинг хоҳиш-иродаси ва 
очиқ, эркин сайловлардир. Бу – охир-оқибатда ҳар қандай демократиянинг энг юқори 
поғонаси бўлган фуқаролик жамиятидир.
Мамлакатимизда ҳуқуқий демократик давлат ва кучли фуқаролик жамиятини 
барпо этиш ҳамда янги давлатчилик асосларини яратиш ва ҳокимият тизими демо-
кратик асосларда шакллантиришда, шунингдек, фуқароларимизнинг сиёсий ва ижти-
моий фаоллиги тобора кучайиб боришида сайловларнинг ўрни беқиёсдир. 
Ўзбекистон Республикасининг «Фуқаролар сайлов ҳуқуқларининг кафолатлари 
туғрисида»ги қонуни сайлов жараёни иштирокчиларингнг сайлов ҳуқуқларида 
кўзда тутилган демократик принциплар ва нормалар ҳимоя этилиши бўйича сама-
рали ҳуқуқий механизм яратилганлигидан далолат беради. Сайловчилар умумхалқ 
муҳокамасида қуйилган қарорларни, Ўзбекистон Республикаси Президентлигига 
кўрсатилган номзодларни ёки ҳокимиятнинг вакиллик органларига кўрсатилган ном-
зодларни ёқлаб ёки уларга қарши тащвиқот юритиш ҳуқуқига эгадирлар.
Давлат ҳокимияти органлари сайловолди учрашувлари ўтказиш учун сайловчи-
ларга жиҳозланган бинолар, зарур маълумот ва ахборот материаллари бериб туриш-
лари шарт.зеро бутут сайлов кампанияси ошкоралик асосида тузилиши шарт. 
2008 йил 25 декабрда қабул қилинган “Сайлов тўғрисидаги қонун ҳужжатлари 
такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим 
қонунларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонун билан сайлов 

---