Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

AndressenHorowitz
investitsiya fondining venchurli 
tadbirkori Kris Dikson quyidagilarni ta’kidlaydi: «
Bir tomondan, sizda ish joyini 
yo‘qotgan bank xodimi bor va siz uning oldida o‘ng‘aysizlik his qilasiz, boshqa 
tomonidan esa, qolgan hamma bank tizimidan foydalanish tufayli 3%dan to‘lashi 
kerak bo‘lmaydi va bu ulkan iqtisodiy ahamiyatga ega, chunki bu kichik biznes 
rentabelligining o‘sishini jiddiy ravishda rag‘batlantiradi. Biroqjamiyatda yuzaga 
kelgan muammolga qarashlar nuqtai-nazaridan bu holat salbiy qabul qilinadi. 
Ammo muayyan odamlar nimanidir yo‘qotadi va butun jamiyat esa uni qabul 
qiladi
».Bunday muammolar kriptovalyutalar asrida o‘ziga xos dolzarblikka ega 
bo‘ladi – har xolda, bu holat blokcheyn avtomatlashtirish jarayoniga duch kelgan 
va uni ishonch asosida ishlatganlar band bo‘lgan tarmoqlarda ro’y beradi. Ular 
moliyaviy hizmatlarni rivojlantirishning ushbu yangi yo‘li raqamli videokameralar 
istiqbollarini yaxshi tushuna olmagan 
EastmanKodak
tushib qolgan vaziyatga olib 
kelmasligiga umid qilish imkonini beradi. Biroq, hozirgi paytda bir qanchayetakchi 

---

141 
tadqiqotchilar bitkoinni o‘tib ketadigan bir qiziqish deb hisoblaydilar. AQSHda 
kriptovalyutalarning asosiy aylanmasi risk yuqori bo‘lgan pul siyosati sharoiltarida 
ro‘y beradi. Bu maydonga kriptovalyuta va u bilan bog‘liq biznes «
lobbisi
» sifatida 
endi kirib kelmoqda. Bitkoin biznesiadolatli o‘yin qoidalari belgilash zaruratini 
tushunib yetadigan hukumatning qo‘llab-quvvatlashi tufayli yutuqqa erishishi 
mumkin. Kriptovalyutalar asridamonopoliyaga qarshi qonunchilikka rioya qilishni, 
biznes yuritish qoidalarining shaffof bo‘lishini va iste’molchilar huquqlarining 
himoya qilinishini qattiq turib talab qilish kerak. Monopoliyalar va trastlarni tiyib 
turish hamda raqobatni qo‘llab-quvvatlashga yo‘naltirilgan hozirgi davlat modeli 
bu masalalarda ilgari hech qanday qoidabuzarliklarga duch kelmagan deb 
bo‘lmaydi. Kriptovalyuta tashabbuskorlari