Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

 
 
Kalit turi 
 
 
 
 
bo’yicha 
 
 
 
 
 
 
 
 O’zgartirish usuli bo’yicha 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Simmetrik (mahfiy) kalitli shifrlash tizimlari 
Shifrlash usullari 
Nosimmetrik (Ochiq) kalitli 
Simmetrik (Mahfiy) kalitli 
Almashtirish 
usullariусуллари
O’rin almashtirish usullari 
Analitik usullar 
Additiv usullar 
Kombinatsion usullar 

---

200 
Almashtirish usullarining mohiyati – bir alfavitda yozilgan information 
simvollarni boshqa alfavit simvollari bilan ma’lum bit qoida bo’yicha 
almashtirishdan iboratdir. Bu guruhga mansub eng sodda usul sifatida to’g’ridan-
to’g’ri almashtirish usulini ko’rsatish mumkin. Dastlabki informatsiya yoziluvchi 
А
0
alfavitning
s
0i
simvollariga shifrlovchi alfavitning 
s
1i
simvoli mos qo’yiladi.Oddiy 
xolda ikkala alfavit ham bir xil simvollar to’plamiga ega bo’lishi mumkin. Ikkala 
alvavitdagi simvollar o’rtasidagi moslik ma’lum bir algoritm bo’yicha 
К
simvollar 
uzunligiga ega bo’lgan dastlabki matn 
Т
0
simvollarining raqamli ekvivalentlarini 
o’zgartirish orqali amalga oshiriladi.
Monoalfavitli almashtirish algoritmi quyidagi qadamlar ketma-ketligi ko’rinishida 
ifodalanishi mumkin: 
1-qadam
: [1хR]o’lchamli dastlabki
А
0
alfavitdagi har bir simvol