«Расм ва костюм графикаси» фанидан лаборатория машғулотларини бажариш бўйича

9. Лаборатория машғулоти (4 соат)


Миллий нақшли арнаментлар чизиш.
Хажми 50х40

1.Планшетга тўғри жойлаштириш.

2.Геометрик нисбатларни аниқлаш.
3. умумий холга келтириш.
4.Тугаллаш.


Услубий кўрсатма
Мураккаб тузилишига эга бўлган накшли арнаментни планшет юзасига жойлаштиришда шакллардаги мураккаб муносабатни ҳисобга олиш керак. Шакллардаги мураккаблик жойлаштириш жараёнини бир мунча узоқроқ давом этишига ва шакллардаги нисбатлар ва ўлчовлар ўртасида фарқларни аниқлаш керак. Планшет юзасига тенглик асосида, яъни шакллар мувозанатини хособга, олган холда жойлаштириш кейинги босқичга тўғри асосида йўналтирилган вазифани тўғри бажаришга ёрдам беради. Юзадаги шакллар тўғри жойлатирилгандан сўнггина орнамент ўзаро нисбатини аниқлашга ўтиш мумкин.
.Нисбатлар тўғри амалга оширилгандан сўнгра шаклини конструктив қуришга ўтиш мумкин.
Қуриш жараёни жуда мухим хособланади, чунки тўғри қурилмаган арнамент шакли мунособатларини аниқлаш жараёнида ўз мувозанатини йўқотади.
Р анг бериш жараёнида накш арнаментларини аниқлаб олиш муҳим аҳамиятга эга. Чизиклардаги жозибадорлик сифатлари ҳам ана шу мунособатларини тўғри бажарилишига боғлиқдир. Шакллар ва чизиклар яхлитлигини таъминлаш орқали мувофаққиятли намунасига эга бўлиш мумкин.
Умумий холга келтириш накшлардаги биринчи ва иккинчи план яъни, яқин ва узоқ масофада жойлашган ўрнини тўғри ташкил этиш учун ҳам зарурий омил эмас.
Тугаллаш жараёни энг муҳим босқич ҳисобланади, бунда юқорида келтирилган барча сифатлар тўғри ва аниқ бажарилиши талаб этилади. Миллий арнамент тугаллиги бошқа шакллар, туслар ва бошқа асослардир
Арнаментнинг ўзаро нисбатларини аниқлашда ҳажми ва шаклий хусусиятлари, улар орасидаги нисбатни аниқлаб оламиз. Хар қандай мураккабликка эга бўлган накш арнаменти бошқа бир шаклга нисбатан фарқли шартларга яъни ўлчам, ҳажм ва ҳаракатларга эга буюмни баландлигига ва эни ўлгамларини ўзаро солиштириш йўли билан аниқлаб олинади.
буюмни баландлигига ва эни ўлгамларини ўзаро солиштириш йўли билан аниқлаб олинади.
Ранг бериш жараёнида накшли арнамерт тусларини аниқлаб олиш муҳим аҳамиятга эга. Ранглардаги жозибадорлик сифатлари ҳам ана шу тус мунособатларини тўғри бажарилишига боғлиқдир
Н акшли арнаментни ташкил этувчи бошқа, яъни чизикли рангларни ифода этишдаги ўрни хам муҳим аҳамиятга эга. Матолар тахламлари улар ҳосил қилган шакл ва ранг ўзаро арнамент иштирокидаги умумийликни тўлиқ амалга оширилгандан сўнг ранг мунособатларини умумлаштиришига ўтиш мумкин.Умумий холга келтириш биринчи ва иккинчи план яъни, масофада жойлашган ўрнини тўғри ташкил этиш учун ҳам зарурий омилдир.
Тугаллаш жараёни энг муҳим босқич ҳисобланади, бунда юқорида келтирилган барча сифатлар тўғри ва аниқ бажарилиши талаб этилади. Накшли арнамент туганлиги бошқа шакллар, туслар ва бошқа асослар йиғиндиси