Рашидов октам юнусович, тоймуҳамедов иброхим рихсибоевич, алимов ильхомжон икромович, тожиев рахматулло рахмонович “пул, кредит ва банклар”


Нақд пуллар эмиссияси. Пул мультипликатори



Download 2,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/104
Sana06.06.2022
Hajmi2,21 Mb.
#642730
TuriУчебник
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   104
Bog'liq
9-y-Pul-kredit-va-banklar-darslik-O.YuRashidov-T.-2009-lotincha

Нақд пуллар эмиссияси. Пул мультипликатори. 


44 
Пуллар марказий эмиссия банки фаолияти натижасида яратилади. 
Пулларни яратиш жараёни икки босқичдан иборат бўлади. 
Пулларни яратиш жараёнининг 
биринчи босқичида
марказий 
эмиссия банки асосий йўналишлар бўйича, шу жумладан, ҳукуматга, 
тижорат банклари, чет мамлакатлар, алоҳида корхоналарга бевосита 
кредитларни бериш йўли билан (агар амалдаги қонунларда шундай тартиб 
назарда тутилган бўлса), шунингдек, расмий олтин ва валюта 
захираларини кўпайтириш орқали ўз активларини кўпайтиради. 
Марказий эмиссия банки активларининг кўпайтирилиши айни бир 
вақтда унинг пассивларининг ҳам тегишлича ўсишини англатади, яъни пул 
базасининг ташкил этилишига олиб келади. 
Пул базаси муомаладаги нақд пуллардан, шунингдек, тижорат 
банкларининг мамлакат Марказий банкидаги мажбурий ва мажбурий 
бўлмаган (ихтиёрий ва ортиқча) захираларидан иборат бўлади. 
Умуман олганда, тижорат банкларининг захиралари деганда, мабодо 
банк омонатчилари тўсатдан катта миқдордаги тўлов талабларини қўйгани 
ҳолда, унинг тезкорлик билан муомалага киритадиган активлари 
тушунилади. Тижорат банкларининг Марказий банкдаги захиралари 
мажбурий ва мажбурий бўлмаган (ихтиёрий ва ортиқча) захиралардан 
таркиб топади. 
Мажбурий захиралар деганда тижорат банкларининг Марказий 
банкдаги омонатлари (депозитлари)нинг қонуний тартибда белгилаб 
қўйиладиган энг кам нормаси тушунилади.
Мажбурий бўлмаган (ихтиёрий, ортиқча) захиралар деганда тижорат 
банкларининг Марказий банкдаги вакиллик ҳисобварақларида мажбурий 
захираларнинг белгиланган нормасидан ортиқ миқдорда сақланаётган 
маблағлари тушунилади. Тижорат банклари мажбурий бўлмаган захиралар 
миқдорларини ўз хоҳишига кўра ўзгартириши мумкин. Шу муносабат 
билан эълон қилинадиган статистикада пул базасини белгилашда бундай 


45 
захираларни муомаладаги нақд пуллар таркибида юрибди деб ҳисоблаб, 
улар ажратиб кўрсатилмайди. Масалан, Ўзбекистон Республикаси 
Марказий банки пул базасининг қуйидагича таърифини беради: 
Пул базаси Ўзбекистон Республикаси Марказий банки муомалага 
чиқарган нақд пуллар ва тижорат банкларининг мажбурий захираларини ўз 
ичига олади. 
Пулларни яратиш жараёнининг 

Download 2,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   104




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish