Raqamli texnikaga kirish va avtomatika asoslari

Nuqtali diodlar. Ilgari yuqori chastotali texnikalarda foydalanilgan (p–n o‘tkazgichning past sig‘imidan); undan tashqari nuqtali diodlarning qarshi tolali volt – amper xarakteristikasi, tesqari diferensial qarshilikga ega bo‘lngani uchun, generator va kuchaytirgichlarda qo‘llaniladi.

Varikaplar (Djon Djeum diodlari). YOpiq p–n o‘tkazgichlari yuqori sig‘imga ega bo‘ladi, chunki sig‘im unga berilgan teskari kuchlanishga bog‘liq. O‘zgaruvchan sig‘imni kondensatorlar sifatida ishlatiladi.

Svetodiodlar (Genri Raund diodlar). Oddiy diodlardan farqli ravishda, elektron va o‘tishdagi teshiklar rekombinatsiyasida (harakatni qayta amalga oshirilishi) ko‘z bilan sezish mumkin bo‘lgan chegarada infraqizil emas, oddiy yorug‘lik tarkatadi. SHu bilan birga infraqizil va yaqindan boshlab ultrafiolet yorug‘lik tarqatuvchi svetodiodlar ham ishlab chiqarila boshladi.

YArim o‘tkazgichli lazerlar. Tuzilishi bo‘yicha svetodiodlarga yaqin, lekin optik rezonatirli, kogerent yorug‘lik tarqatish hususiyatiga ega.

Fotodiodlar. Yorug‘lik ta’sirida yopiq diodlar ochiladi.

Quyosh elementi. Fotodiod singari, lekin o‘zgarmas ishlaydi. p-n-o‘tkazgichga tushgan yorug‘lik elektronlarni harakatini va tok ishlab chiqishini hosil qiladi.

Gann diodlari. Tok ishlab chiqishda va chastotani yuqori chastotali tokga o‘zgartirishda qo‘llaniladi.

SHottk diodi. To‘g‘ri ulanishda kuchlanishni kichik pasayishda qo‘llaniladigan diodlar.

Lavin diodlari–volt–amper xarakteristikasi teskari maydonidagi lavin yoriqlariga asoslangan diodlar. Kuchlanishning oshib ketishida, zanjirni himoyalash uchun qo‘llaniladi.

Lavinn – masofali diodlar – zaryad tashuvchini lavinn ko‘paytirishiga asoslangan diodlar, yuqori chastotali texnikada, tebranishlarni ishlab chiqishda ishlatiladi.

Magnitodiod. Volt – amper xarakteristikasi magnit induksiya maydonining qiymatiga va vekteri joylashuvi p-n-o‘tkazgich yuzasiga nisbatan bog‘liq.

Stabistorlar. Dioddagi «to‘g‘ri kuchlanishga» mos keluvchi volt – amper xarakteristikasini tola maydonida ishlatiladi.

Aralashtiruvchi diod – ikki yuqori chastotali signalni ko‘paytirish uchun qo‘llaniladi.

pin diod – yuqori ligerlangan (metal ichida metal joylashtirlgan) maydonda o‘zining o‘tkazuvchanlik maydoniga ega. Yuqori chastotali texnikada, kuch elektronikasida va fotodetektirlarda ishlatiladi.

Diodlarning asosiy xarakteristikasi va parametrlari

Utesk.maks.	-	Diodning teskari kuchlanishining maksimum ruhsat etilgan o‘zgarmasi
Utesk.i.maks.	-	Diodning teskari kuchlanishining maksimum ruhsat etilgan impulsi;
Idavr.maks.	-	Ma’lum davr uchun maksimum o‘rtacha to‘g‘ri tok;
Idavr.i.maks.	-	Ma’lum davr uchun maksimum impuls to‘g‘ri toki;
Ioshiq.	-	To‘g‘rilagich diodning oshiqcha toki;
fmaks.	-	Diodning qushib – ajratishidagi maksimum ruhsat etilgan chastota;
fishchi.	-	Diodning qo‘shib - ajratishdagi ishchi chastotasi;
Ito‘g‘. Uto‘g.	-	To‘g‘ri tokda (Ipr) diodning doimiy to‘g‘ri kuchlanishi(Upr);
Itesk.	-	Diodning doimiy teskari toki;
Tk.maks.	-	Diod korpusining maksimum ruhsat etilgan temperaturasi.
To‘z.maks.	-	Diodning maksimum ruhsat etilgan o‘zgarish temperaturasi.