|
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 19-martdagi “Fizika
sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi PQ-5032-sonli qarori.
2. Виртуальные лаборатории и интерактивные симуляторы от phet.
http://didaktor.ru/, 2017
3. М.Т. Jumaniyozova “Ilg’or pedagogik texnologiyalar va ularni amalda
qo‘llash” ma’ruzalar matni. Toshkent-2010.
Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
162
МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМДА ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАР
УЧУН ЭЛЕКТРОН ЎҚУВ РЕСУРСЛАР ЯРАТИШ
Бахромов Мансур Махсуд ўғли
Низомий номидаги ТДПУ Таълимда ахборот технологиялари
мутахассислиги магитранти
«Имкониятлари чекланган болалар учун ихтисослаштирилган давлат
таълим муассасалари тўғрисидаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни тасдиқлаш
ҳақида»
Ўзбекистон Республикаси вазирлар маҳкамасининг 256-сонли қарорида
(Тошкент ш., 2011 йил 13 сентябрь) ихтисослаштирилган таълим муассасаларида
ўқув-таълим жараёнини ташкил этишда ўқув хоналари зарур махсус жиҳозлар
билан таъминланиши, ихтисослаштирилган таълим муассасасида эшитишида,
кўришда нуқсони бўлган ва мактаб таълимига етарлича тайёргарликка эга
бўлмаган болалар учун тегишли тайёрлов синфлари ташкил этилиши, кўришда
нуқсони бўлган болалар учун ихтисослаштирилган таълим муассасаларида кўзи
ожиз ўқитувчилар жами педагог ходимлар сонининг нисбати 30 фоизидан
ошмаган ва битта фандан дарс берувчи кўзи ожиз ўқитувчилар учун 50 фоиздан
кўп бўлмаган тарзда белгиланган. Кўришда нуқсони бўлган болалар учун
ихтисослаштирилган таълим муассасаларида кўзи ожиз ўқитувчилар она тили ва
адабиёт, хорижий тиллар, тарих ва (географиядан ташқари) ижтимоий
фанлардан, математика ва мусиқадан таълим бериши каби умумий қоидалар
белгилаб берилган.
Кўришда нуқсони бўлган болалар учун эшитиш аъзолари орқали ўқув
материалларини тақдим этиш яхши самара беради. Электрон ўқув ресурслари
орасида аудио материаллардан кўришда нуқсони бўлган болаларни ўқитишда
яхши самара беради. Бунинг учун аудио муҳаррирлар кенг қўлланилади. Ана
шундай муҳаррирлардан бири Sound Forge дастури бўлиб, товушли
маълумотларни компьютерга ёздириш ва улар билан ишлашда кенг
имкониятларни тақдим этади. Энди Sound Forge дастурида товуш ёздириб олиш
ва Auto Retake режими асослари билан танишиб чиқамиз. Sound Forge дастуридан
фойдаланиб товушни ёздириш қийин иш эмас, лекин ҳамма нарса муаммосиз
кетишига ишонч ҳосил қилиш учун бир нечта нарсаларни қилишингиз керак. Бу
ерда ва кейинги бўлимларда биз сизга Sound Forge дастурида ёзувларни
яратишнинг турли усуллари ҳақида гапириб берамиз. Биринчидан, ёзиб олиш
асосларини кўриб чиқайлик. Бошлаш учун қуйидагиларни бажаринг:
Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
163
1. New Window мулоқот ойнасини очиш учун File менюсидан Newни танлаб, янги
товуш файлини яратинг.
2. Янги файлингизда фойдаланмоқчи бўлган намуна тезлиги, бит чуқурлиги ва
каналлар сонини ўрнатинг. OK тугмасини босинг.
3. Record мулоқот ойнасини очиш учун Special > Transport > Record меню
бандини танланг.
4. Компьютерингиз аппаратидаги нуқсонлар туфайли пайдо бўлиши мумкин
бўлган амплитуда чизиғидаги ҳар қандай офсетни қоплаш учун DC adjust
катагига байроқча белгисини қўйинг ва Calibrate тугмасини босинг.
5. Mode очиладиган рўйхатидан фойдаланиб, Automatic retake (automatically
rewind) ёзиш режимини танланг.
6. Монитор катагига байроқча белгисини қўйинг. Жорий кириш даражасини дБда
кўрсатадиган рўйхатга олиш ўлчагичларига эътибор беринг. Сигнал
даражасининг чўққилари ва пастликларини кўрсатиш учун бошқа қамров ёки
узунликни ўрнатиш учун калибрларни ўнг тугмасини босинг. Reset Clip бандини
танлаш ёки Reset тугмасини босиш орқали ҳисоблагич параметрларини асл
ҳолатига қайтаришингиз мумкин. Ҳар бир нарсага қўшимча равишда, Aggressive
Update функцияси маълумотларни устувор қайта ишлаш ёрдамида сигнал
кучининг ўзгаришини аниқроқ кўрсатишга имкон беради. Агар Aggressive Update
танланган бўлса, бу хусусият компьютернинг кўпроқ ишлашини талаб қилади,
лекин ўзгаришларни сезиш учун етарли эмас - агар сиз жуда секин машинада
ишламасангиз.
7. Овоз картангиз учун кириш даражасини жуда баланд эмас, лекин жуда паст
эмаслигини ўрнатинг. Буни амалга ошириш учун сиз овоз картангиз билан бирга
бўлиши керак боълган дацурий таъминот миксеридан фойдаланишингиз керак
бўлади. Windows вазифалар панелида кичик сариқ динамик белгисини топинг ва
миксерни очиш учун икки марта босинг. Миксер ойнасида хусусиятлар диалог
ойнасини очиш учун Options > Properties меню бандини танланг. Гуруҳ учун овоз
баландлигини созлаш бўлимида Recording-ни танланг ва ойнанинг пастки
қисмидаги барча тасдиқлаш қутилари белгиланганлигига ишонч ҳосил қилинг.
Шундан сўнг, миксерингиз учун бошқарув элементларига ўтиш учун ОК
тугмасини босинг.
8. Line-In номли движоклар гуруҳида Select катагига байроқча белгисини қўйинг.
У овоз картасига линияли уланишдан фойдаланиб маълумот ёзмоқчи
Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
164
эканлигингизни билдиради. Агар сиз бошқа уланишдан (масалан, микрофон ёки
ички CD pleer) фойдаланмоқчи бўлсангиз, тегишли уланиш билан боғланган
слайдерлар гуруҳидан фойдаланинг.
9. Овоз картангиз учун кириш даражасини бошқариш воситаларига
кирганингиздан сўнг, ёзиб олмоқчи бўлган материални ўйнашни бошланг.
10. Ёзишни бошлаш учун Record тугмасини (катта қизил нуқта билан) босинг.
11. Ёзиб олмоқчи бўлган материални ўйнашни бошланг. Ёзиш вақтида Time
recorded индикатори ёзиб олиш бошланганидан бери қанча вақт ўтганлигини
кўрсатади; Time left on drive индикатори қаттиқ дискда қанча бўш жой
қолганлигини кўрсатади, соат: дақиқа: сония: миллисекунд форматида. Input
format очиладиган рўйхатидан бошқа элементни танлаш орқали иккала кўрсаткич
форматини ўзгартиришингиз мумкин.
12. Тугатгандан сўнг, ёзишни тўхтатиш учун Stop тугмасини босинг (у катта қора
квадратга эга). Stop тугмаси аслида Record тугмаси билан бир жойда. Ёзиш
ўчирилган бўлса, бу тугма Record каби ишлайди, лекин ёзиб олиш вақтида у
Stopга айланади. Ёзишни тугатгандан сўнг, Sound Forge сиз ёзишни бошлашдан
олдин очган маълумотлар ойнасида янги тўлқин шакли диаграммасини
кўрсатади. Тўлиқ диаграммани кўриш учун Rеcord диалог ойнасини бироз
силжитишингиз мумкин.
13. Янги ёзувни тинглаш учун Record диалог ойнасидаги Play тугмасини босинг.
Илгари биз ёзиб олиш режимини Automatic retakeга ўрнатишни таклиф қилган
эдик. Бу шуни англатадики, Sound Forge автоматик равишда ёзувни (яъни
курсорни жорий ҳолатга) бошига орқага ўтказади. Шундай қилиб, агар сизга
натижа ёқмаса, 7-босқичдан бошлаб юқорида тавсифланган барча амалларни
такрорлаш орқали материални шунчаки қайта ёзишингиз мумкин.
14. Ёзувдан қониқсангиз, Record диалог ойнасини ёпиш учун Close тугмасини
босиш кифоя. Ёзишни тугатгандан сўнг файлни сақлашни унутманг. Назарий
жиҳатдан, бу ихтиёрий, аммо бу тегишли эҳтиёт чораси, чунки компьютерингиз
қачон музлашини ҳеч ким билмайди. Ушбу ажойиб ёзувни йўқотмаслик учун File
менюсидан Save-ни танланг (yoki Ctrl + S тугмалар бирикмасини босинг).
Sound
Forge
каби дастурлардан фойдаланган ҳолда товушли
маълумотларни ёздириш турли педагогик дастурий воситалар ва электрон ўқув
ресурслар яратиш масофавий таълимда имконияти чекланган талабалар ўқув
самарадорлигини оширишда кенг имкониятлар яратиб беради.
Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
Do'stlaringiz bilan baham: |
