Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari

Ovozli fayillarni standart formatlar: 
WAV (Windows Wave), MP3 (MPEG I, 
layer 3). Bundan tashqari ishlatiladigan formatlar ham mavjud: ogg, wma kabilar. Agar 
wave formatini mp3 ga otgazishimiz talab qilinsa ovozning eshtilish sifati balandligicha 
qoladi, lekin axborot hajmi 10 barobarga kamayadi, chunki, Wave formatdan ko‘ra mp3 
10 karra kamroq ahborotli hajmni egallaydi(mahsus siqish algaritmi ishlatiladi). 
Ovoz redaktorlari, ovozlarni yozish, ijro etish, taxrirlash, miksherlash (ovoz 
yo‘laklarini ustma-ust joylashtirish), ovoz efektlarini qo‘llash (EXO, teskari 
yo‘nalishda ijro etish va h.) kabi jarayonlarni amalga oshiradi.
Ovozning sifati subyektiv hisoblanib qanday qabul qilishimizga bog’liq ekan. 
Kompyuter inson kabi ovozli malumotlarni saqlash va keyinchalik eshtish uchun o‘zida 
kodlab oladi. Kompyuter va insonning xotirasida saqlanadigan ovozli malumotlarning 
farqi shundaki, odamning saqlash jarayoni his hayajoniga bog’liq. Shunday qilib 
kompyuter tovushni, odam esa Musiqani saqlaydi. 
Inson tomonidan ishlab chiqarilgan qurilmalar ichida analog axborotlar bilan 
ishlaydiganlari ham, diskret axborotlar bilan ishlaydiganlari ham mavjud. Diskret 
axborotlardan eng ko‘p tarqalgani raqamli axborotlardir, ya'ni uzluksiz axborotning 
raqamlar orqali ifodalangan ko‘rinishidir. Analog signallar bilan ishlaydigan qurilmalar 
analog qurilmalar, raqamli axborotlar bilan ishlaydigan qurilmalar raqamli qurilmalar 
deb ataladi. Axborotlarni kodlash insoniyat tomonidan faqat amallar bajarish qulay 

---

Raqamli pedagogika: holati va rivojlanish istiqbollari
 
254 
bo‘lishi uchun emas, balki axborotni maxfiy saqlash uchun ham qo‘llanilgan. 
Kodlashning bu ko‘rinishi shifrlash deb ataladi. 
Foydalanigan adabiyotlar 
1.
 
A.A.Abduqodirov,A.G’.Hayitov,R.R.Shodiyev.Axborot texnologiyalari. 
Darslik. T.: “O‘qituvchi”, 2002 y. 67-71 bb. 
3. V. Rajaraman. Introduction to information technology (second edition). India, 
2013. 
4. R.Boqiyev, N.Mirzaxmedova, A.Primkulova. Informatoka. O‘quv qo‘llanma. 
T.: “Tafakkur”, 2016 y. 31-41 bb. 
5. Железняк В.А. Урок по теме «Двоичное кодирование звуковой 
информации». // Ж. «Информатика и образование» №6/2007. – С. 81-89.
 
6. Железняк В.А. Урок по теме «Двоичное кодирование звуковой 
информации». // Ж. «Информатика и образование» №6/2007. – С. 81-89.