Rangli va qora

Vanna elektr balansi
Nordonlik 91 g/l, harorat 35
0 
C, bir xil elektrodlararo masofa 76 mm, tok 
zichligi 373 A/m
2
sharoitlarda ishlaydigan vannaning elektr balansi:
Ko’rsatkich
Vannadagi kuchlanish, 
V 
Umumiy qismi, 
% 
Elektrodlardagi potensiallarni 
ayrimi
2,892 
77,2 
ΔU, shlam va anodda
0,03 
0,8 
ΔU, eritmada
0,561 
15,0 
ΔU, kontaktlarda
0,261 
7,0 
ΔU jami vannadagi
3,744 
100,0 
 
Ruxni elektroliz usulda cho’ktirish jarayonining amaliyoti

---

131 
Elektroliz jarayonlari o’tkazish sharoitlariga asoslangan holda zavodlar 3 ta 
guruhga bo’linishlari mumkin:
1. tok zichligi 350 – 500 A/m
2
va ishlatilgan elektrolitning nordonligi sulfat 
kislota bo’yicha 90 – 120 g/l bo’lgan zavodlar (standart sxema); 
2. tok zichligi 500 – 600 A/m
2
va ishlatilgan elektrolitning nordonligi sulfat
kislota bo’yicha 150 – 200 g/l bo’lgan zavodlar (intensivlashgan sxema); 
3. tok zichligi 1000 A/m
2
va ishlatilgan elektrolitning nordonligi sulfat kislota 
bo’yicha 300 g/l bo’lgan zavodlar (Teynton usuli).
MDX davlatlarida elektrolizni 500 – 550 A/m
2
tok zichligida olib boriladi. 
Ishlab chiqarish amaliyoti shuni ko’rsatdiki, tok zichligi 500 dan 700 A/m
2
gacha 
oshirilsa elektroliz vannasini unumdorligi 40% ga ko’tariladi va elektr 
energiyasining nisbiy sarfi faqat 6 % oshadi. Iqtisodiyot tomonidan bu tadbir 
oqlangandir. Elektroliz ko’rsatkichlarini yaxshilash uchun, ko’pincha qo’shimcha 
sifatida eritmaga duradgorlik yelimi beriladi. Uning sarfi 1 t quyma ruxga 0,1 – 
0,55 kg tashkil etadi. Qanchalik elektrolitda aralashmalar ko’p bo’lsa, shuncha 
yelimni sarfi oshib boradi. Ammo bunda elektrolit o’zi yelim bilan zaxarlanadi va 
bu tadbir cheklangan holda qo’llanishi mumkin.
Elektroliz sexlarida Elektroliz jarayoni natijasida sulfat kislota bug’lanadi. 
Sulfat kislota bug’i chiqishini oldini olish uchun, elektrolitga ko’pik beruvchi 
moddalar qo’shiladi. MDX davlatlarda shunday modda hisobida saponin (sovunli 
ildiz) qo’llaniladi. Nisbatdan murakkab va mustahkam ko’pikni albumin (bo’qa 
koni) tashkil qiladi.