Rangli va qora

Po’latlarni vakuumli elektr pechlarda olish. 
Bu usulda qayta 
suyuqlantiriladigan po’lat elektrod sterjenlar 5 odatdagi elektr pechlarda avval 
suyuqlantirilgan, kimyoviy tarkibi esa suyuqlantiriladigan metall tarkibiga yaqin 
po’lat zagtovka bo’lib, qayta suyuqlantirishda u tarkibidagi qo’shimchalardan 
tozalanadi. 
Elektrod tutqich 2 ga o’rnatilib, suv bilan sovutilib turuvchi krisstallizatorga 
tushiriladi. Keyin kristallizatordan havo 0,00133 kPa bosimgacha so’rib olinib, 
elektrod va metall taglik o’zgarmas tok zanjiriga ulanadi. Bunda elektrod sterjen 
katod, metall taglik anod vazifasini bajarib ular orasida elektr yoy hosil bo’ladi. 
Yoy issiqligi ta’sirida elektrodning uchi erib, tomchilar yoy razryadi zonasidan o’ta 
borib, 
gazlardan 
va 
metallmas 
qo’shimchalardan 
tozalanadi. So’ngra 
kristallizatorga o’tib u yerda kristallanib tekis tarkibli juda yuqori sifatli, zich 
quyma 7 olinadi. Bunday qiymalarning massasi 50 t ga yetadi. Odatda 1 t bunday 
po’lat quyma olish uchun 400 – 500 kVt – soat elektr energiyasi sarflanadi. Bu 
usullardan tashqari po’latlarni elektron nur plazmali yoy pechlarda ham qayta 
suyuqlantiriladi.
3.13. KUYDIRISH PECHLARI XAQIDA TUSHUNCHA 
 
Metallurgiyada eritishga uzatilayotgan ruda, boyitma (konsentrat) va shixta 
tarkibini tashkil etuvchi flyuslarni namligini kamaytirish maksadida uni 110-120 
0
S 
haroratda maxsus pechlarda kuritiladi. Bu maqsadda metallurgik zavodlarda truba 
aylanmali pechlar keng qo’llaniladi (3.1-rasm). Pechning asosi metalldan 
tayyorlangan silindr shaklida bo’lib uzunligi 30 m gacha va diametri 1,5-2 m etadi. 
Pech gorizontga nisbatan 1-2 
0
burchak ostida o’rnatiladi va uning aylanish tezligi 
3-5 ayl/min tashkil etadi. Bu o’z navbatida pechdagi quriyotgan materialni pech 
uzunligi bo’lib xarakatlanishini ta’minlaydi.
Pechning ichki kismi uning aylanasi buyicha 300 mm gacha issiqlikni 
o’tkazmaydigan asbest va issiqlikka chidamli konusli g’ishtlar bilan qoplangan. 
Pechdagi materialni aralashtirish maqsadida pechning ishchi qismining parametri 
buylab lapaklar mahkamlangan. Pechni isitish uchun qizigan yoqilg’i gazidan yoki 
tabiiy gazni va mazutni yoqish xisobiga amalga oshiriladi. Metallargiyada truba 
aylanmali pechlar dastlabki xom-ashyoni kuydirish va oraliq maxsulotlarini qayta 
ishlashda ham qo’llaniladi.
Metallurgiyada qayta ishlanayotgan xomashyoga qo’yiladigan texnologik 
talablarga asosan oksidlovchi, sulfidlovchi va xlorlovchi kuydirishlar mavjud. Bu 
jarayonlarni amalga oshirishda metallurgik zavodlarda ko’p tubli va qaynar 
qatlamli pechlar xamda aglomerasion mashinalardan foydalaniladi. Qaysi bir 
turdagi kuydirish dastgoxini tanlash, xom ashyoning turiga, moddiy tarkibiga, 
olinadigan tayyor mahsulotning keyingi qayta ishlash jarayonidagi kerakli 
xususiyatlariga, dastgohning kam energiya sarf qilishiga va ishlab chiqarish 
unumdorligiga asoslangan.