164
7.9. - rasm.
Quyuqlashtirgich.
1- silindrik chan; 2- quyuqlashgan mahsulotni chiqaruvchi qurilma; 3-
aralashtirgich; 4-
bo’tanani yuklovchi moslamasi.
Ko’p hollarda quyuqlashtirgich tubiga cho’kkan mahsulotda 50 % -gacha
suv qoladi. Quyuqlashish darajasi yanchilgan mahsulotning yirikligiga, zichligiga
va fizika-kimyoviy xususiyatlariga bog’liq.
Kerakli metallni keraksiz moddalardan gidrometallurgiya usuli bilan ajratib
olish uchun
kon mahsuloti maxsus sharoitda, maxsus kimyoviy modda
(reagent)ning suvdagi eritmasi bilan aralashtiriladi. Bunda kerakli metall yoki
uning birikmasi reagent bilan reaksiyaga kirishib, suvda
yaxshi eriydigan modda
hosil qiladi va metall eritmaga o’tadi. Keraksiz birikmalar esa o’z holicha koladi.
Bu jarayon –
tanlab eritish
deb ataladi.
Tanlab
eritish
mexanik,
pnevmomexanik,
pnevmatik
(pachuk)
aralashtirgichlar bilan ishlaydigan dastgohlarda (agitatorlarda) amalga oshiriladi.
Tanlab eritish dastgohlari 7.10 – rasmda ko’rsatilgan:
Xozirgi kunda oltin sanoatida asosan pnevmomexanik aralashtirgichli
agitatorlar va pnevmatik aralashtirgichli agitatorlar qo’llaniladi. Pnevmatik
agitatorlar – ”pachuk” deb ham nomlanadi.
Pnevmomexanik aralashtirgichli agitatorning diametri balandligidan kata
bo’ladi.
Agitatorning markazida, dastgohning tubiga yotmaydigan va tishli
mexanizm yordamida aylantiriladigan quvur o’rnatilgan. Quvurga bosim bilan
havo beriladi. Quvurning pastki qismida qumlarni agitator tubining markaziga olib
keladigan “skreboklar” o’rantilgan.
1
1
2
3
3
4
165
a)
b)
v)
7.10. – rasm. Tanlab eritish dastgohlari:
a – mexanik
aralashtirgichli agitator; b – pnevmomexanik aralashtirgichli agitator; v -
pnevmatik aralashtirgichli agitator.
Pnevmatik aralashtirgichli agitator – “pachuk” 15 m gacha bo’lagan konus
simon tubli silindrik dastgohdir. Dastgohning ichidagi bo’tanani aralashtirish
uchun siqilgan xavo ishlatiladi. Siqilgan havo yordamida aralashtirish uchun erlift
prinsipi foydalaniladi. Havo kompressor yordamida markaziy quvurga beriladi.
Markaziy quvurda xavo, suyuqlik va qattiq zarrachalarning
aralashmasi hosil
bo’ladi. Markaziy quvurdagi aralashmaning zichligi apparatning boshqa qismida
joylashgan bo’tana zichligidan kam bo’ladi. Zichliklar o’rtasidagi farq natijasida
butun massa harakatga keladi.
Tarkibida oltin mavjud rudalarni sianlash jarayonlari davriy va uzluksiz
maromda olib borilishi mumkin.
Davriy maromda
olib boriladigan jarayonlarda, reaksiyaga kirishuvchi
moddalar - ruda (boyitma) va eritma dastgohlarga bir vaqtda yuklanadi va ma’lum
vaqt davomida ishlov berilgandan so’ng, dastgoh maxsulotdan bo’shatilib, yangi
turkum ashyolar bilan tuldiriladi.
Uzluksiz maromda olib boriladigan jarayonlarda qattiq ashyo bilan suyuqliq
bo’tana holda tanlab eritish dastgohiga uzluksiz beriladi va maxsulotlar undan
uzluksiz chikarilib turiladi. Buning uchun ketma-ket
ulangan dastgoxlardan
foydalaniladi 7.11 - rasm.
ҳаво
ҳаво
167
a)
b)
7.12- rasm. Eritmalarni filtrlashda qo’llaniladigan filtrlar:
a) barabanli vakuum filtr: 1- baraban; 2 – filtratni (suyuq mahsulotni) olib tashlash trubkalari; 3 –
pichoq (kekni filtrda kesib tashlash uchun); 4 – bo’tanani chiqaruvchi lyuk;
b) diskli vakuum filtr: 1- disk; 2- pichoq; 3-
ichi kovak val; 4 – diskning sektori; 5 – matoli
g’ilof.
Do'stlaringiz bilan baham: