Rangli va qora

O’rtachalashtirish.
Metallurgiya korxonalariga rudalar doim bitta 
shahtadan keltirilmaganligi uchun ularning kimyoviy tarkibi turlicha bo’ladi. 
Shuning uchun ularning tarkibini o’rtachalashtirish talab etiladi, chunki shihta 
materiallari kimyoviy tarkibining bir xil bo’lishi pechning ish unumini belgilovchi 
asosiy ko’rsatkichlardan biridir. Kimyoviy tarkibi turlicha bo’lgan rudalarni 
o’rtacha kimyoviy tarkibga keltirish maqsadida maydalangan rudalar o’zaro 
aralashtiriladi. 
 
 2.2. DOMNA PECHINING TUZILISHI VA YORDAMCHI QURILMALAR 
2.2.1. Domna pechining tuzilishi 
Domna pechi 8 - 10 yil davomida uzluksiz ishlovchi shahta pechi bo’lib, 
o’rtacha hajmi 2000 -3000 m
3 
bo’ladi. Keyingi yillarda katta domnalar ham 
qurilmoqda.
Masalan, 1974 yildan boshlab Krivoy Rog metallurgiya kombinatida hajmi 
5000m
3
li domna ishlamoqda. 1986 yilda Cherepovets metallurgiya kombinatida 
«Severyanka» deb atalgan beshinchi domna ishga tushirildi. Bu domna dunyodagi 
eng yirik pechlardan biri bo’lib, hajmi 5580m
3
, bo’yi 100 metrdan ortiq, diametri 
19 m, zamonaviy avtomatik mexanizmlar bilan jihozlangan. Har sutkada unda 
10000 - 12000 t cho’yan ishlab chiqariladi. 

---

12 
2.1. - rasm, 
a
da domna pechining umumiy ko’rinishi, 2.1. - rasm, 
b
da esa 
uning zonalari bo’yicha temperaturaning taqsimlanish grafigi ko’rsatilgan. Domna 
pechining ichki devori shamot g’ishtidan terilib, sirtidan 15 - 20 mm li po’lat list 
bilan qoplanadi. Bu qoplama pechning g’ilofi deyiladi. Pechning o’tga chidamli 
g’isht terilmalari chidamliligini oshirish maqsadida (pech balandligining 3/4 
qismida) sovutish trubalari o’rnatiladi. Ularda suv aylanib yuradi. Domna 
pechining ustki qismi 
1
koloshnik deb ataladi. Koloshnikda shihta materiallarini 
portsiyalab bir tekisda domnaga yuklash apparati 
2 
o’rnatiladi. 
Yuklash apparatining kichik va katta konuslari bir vaqtda ishlamasligi 
jarayon kechayotganida ajralayotgan gazlarning atmosferaga chiqishiga, havoning 
pechga kirishiga yo’l qo’ymaydi. Domna ishlayotganda ajralayotgan gazlar uning 
koloshnik qismiga o’rnatilgan trubalar 
3
orqali gaz tozalash apparatiga o’tadi. Gaz 
tozalagichda tozalangan gazlar mahsus trubalar orqali havo qizdirgichga 
yuboriladi. 

---

13