Rahmanova z

Tog`ay ustki pardasi - perixondriy. Tog`ay ustki pardasi zich biriktiruvchi to’qimadan tarkib topgan bo’lib, organizmdagi tog`aylar ustini qoplab turadi. Uning tarkibiy qismi asosan kollagen va elastik tolachalardan va ular orasida joylashgan duksimon shakldagi fibroblastlarga o’xshagan hujayralardan iborat. Mikroskopik tuzilishi yaqqol chegaraga ega emas, ikki qavatdan tashkil topgan 1) tashqi (qattiq) atrofdagi to’qimalarga bevosita tutashib ketgan qavat 2) ichki (yumshoqroq) qavati Bevosita tog`ay to’qima ustiga yopishib turadi, unga xondrogen qavat ham deyiladi Mana shu xondrogen qavat hujayralari ko’payib tog`ay to’qimani o’stiradi Tog`aydagi regenerasiya jarayoni ham shu vaqtda sodir bo’ladiXondroblast bo’linishi natijasida xondrositlar hosil bo’ladi Kollagen va elastik tolachalar hyech qanday chegara hosil qilmasdan to’qimaning hujayralararo moddasiga qo’shilib ketadi Perixondriyda qon tomirlari bilan nerv tolalari ko’plab uchraydi
17-rasm)'>Preparat: Gialin tog’ayi (17-rasm)

Preparat mikroskop orkali karalganda tog’ay, tog’ay usti pardasi bilan Koplanganligi yaxshi ko’rinadi. Togay usti pardasi zich shakllanmagan asl biriktiruvchi to’qimadan iborat. Tog’ay usti pardadan keyin to’gay tukimaning yosh hujayralari – xondroblastlar joylashgan. Xondroblastlar asta – sekin xondrositlarga aylanadi. Xondrositlar izogen gruppa qatlamini xosil kiladi. Xar bir izogen gruppada 2-tadan 8-tagacha hujayra bo’lishi mumkin. Preparatda tolalar kurinmaydi, ammo asosiy, ya’ni amorf modda zich joylashgan bo’lib, yaxshi ko’rinadi.

17-rasm. Gialin tog’ayi (I.V.Almazovdan).
1-tog’ayustiparda, 2-yosh tog’ay usti hujayrasi,
3-to’liq shakllangan tog’ay hujayrasi, 4-izogen guruh


Preparat: Elastik tog’ay (18-rasm).
Elastik tog’ayining tuzilishi umuman gialin tog’ayining tuzilishiga uxshaydi. Ammo elastitk tog’ayining hujayralararo moddasida kollogen tolalariga nisbatan elastik tolalari ko`p mikdorda bo’ladi. Mikroskop orqali qaralganda elastik tolalari chigallashgan ipchalarga uxshab kora rangda kurinadi. Togayning chuqurrok qatlamida elastik tolalar yugonrok va ko`prok buladi. Chetki yuza kismlariga yakinlashgan sari ingichka shaxobchalarga tarmoklanib boradi. Hujayralari to’qimaning chetki yuza qatlamlarida yassi, kichik bo’lib, yakka-yakka xolda joylashadi. Chuqurrok qatlamdagi hujayralar esa yirikrok bo’lib, izogen guruxlarini xosil qilib joylashadi.