Rahbari: polkovnik О. Mirjalolov

Qurolni normal otish holatiga keltirishning zamonaviy taklifi.

O‘q otar qurolni me’yoriy jangovar holatga keltirish elektron moslamasida ishlash ketma-ketligi:

• 
  o‘q otar qurolni PS-51 qurilmasiga mahkam qotiriladi;
  
• 
  qurolni stvoli ichiga lazer qurilmasi o‘rnatiladi;
  
• 
  web kamera (quroldan 5 metr uzoqlikka joylashtiriladi) hamda nilni burash qurilmasi noutbukka ulanadi;
  
• 
  o‘q otar quroldan 1 marta web kameraga qarata o‘q uziladi;
  
• 
  nil to‘g‘rilash qurilmasiga qurol nili to‘g‘rilanadi.
  
• 
  nil to‘g‘rilash qurilmasi qurol nilini avtomatik tarzda to’g’rilaydi.
  

25-rasm. O’q otish holatini vizuallashtirish chizmasi.

25-rasmda ko’rsatilganidek qurol stvolidan chiqqan to’g’ri chiziq bilan mexanik nishonga olish moslamasi (planka) bilan nil orqali o’tgan to’g’ri chiziq 100 metr masofadagi nishonni to’g’ri urishi uchun quroldan 5 metr masofaga qo’yilganda webkamerada x masofa (rasm) qolishi lozim. X masofani quyidagi formula orqali topamiz:

Bu yerda - qurol stvolidan chiqqan to’g’ri chiziq bilan mexanik nishonga olish moslamasi (planka) bilan nil orqali o’tgan to’g’ri chiziq orasidagi burchak, a-quroldan webkameragacha bo’lgan masofa, b+a – quroldan nishongacha bo’lgan masofa(100 metr).
O‘q otar qurolni me’yoriy jangovar holatga keltirish elektron moslamasi quyidagi afzaliklarga ega:

• 
  o‘q otar qurollarni normal holatga keltirishda maxsus joy (dala poligoni) talab qilinmasligi;
  
• 
  yilning fasllariga bog‘liq emasligi (yozda issiq, qishda sovuq);
  
• 
  qo‘shimcha motoresurslar talab etmasligi (dala poligonlariga qurollarni va shaxsiy tarkibni olib borish uchun texnika);
  
• 
  limitdan tashqari o‘q dori sarfi yo‘qligi (har bir o‘q otar qurol uchun 4 dona);
  
• 
  tayyorgarlikdan o‘tmagan harbiy xizmatchilar ham qurolni normal holatga keltira olishlari (hisob kitoblarning yo‘qligi);
  
• 
  qurolni nishonga urishini tekshirish va uni me’yoriy jangovar holatga keltirish jarayoni uchun vaqt sarfining klassik usuldan 5-6 barobar kamligi.
  
• 
  Qurolni me’yoriy jangovar holatga keltirish uchun tegishli tuzatishlar qiymatlari avtomatlashtirilgan tarzda hisoblanishi;
  
• 
  Olingan hisob-kitoblarini qurilma o‘ziga qabul qilib nil (nil) ni avtomatlashtirilgan holda vertikal hamda gorizontal yo‘nalishda burishi.
  

Xulosa
“O‘q otar qurolni o‘q dori sarflamasdan normal urish holatiga keltirish” mavzusidagi bitiruv malakaviy ishida keltirilgan tadqiqotning asosiy natijalari quyidagilardan iborat:

1. 
   O’q otar qurollarni urishini tekshirish ularni normal urish holatiga keltirish usullarini hisoblash usullarining tahlili amalga oshirildi, u tadqiqotga oid vazifalarni belgilash imkonini berdi.
   
2. 
   Qurolni normal urish holatiga keltirish uchun dasturiy ta’minotning qo’llanilishi qiyin matematik hisoblashlarni yengillashtirish imkonini berdi.
   
3. 
   Qurolni normal urish holatiga keltirish uchun elektron qurilmaning qo’llanilishi vaqtdan yutish, alohida maxsus joy (poligon)lar, o’qdorilarni sarflamaslik hamda qo’shimcha motoresurslarni tejash imkonini berdi.
   

Barcha bo‘g‘in komandirlari ushbu masalalarga alohida e’tibor berishlari talab etiladi, chunki normal uradigan holatga keltirilgan quroldangina nishonni bexato urish mumkin.
Optik mo‘ljallagichlarning o‘z vaqtida to‘g‘riligini tekshirish shtatdagi o‘q otar qurollar va jangovar mashinalarning qurollarini hamisha jangga tayyor holatda saqlash va o‘quv jang vazifalarini muvaffaqqiyatli bajarish imkonini beradi.