^уввати, ме^нат фаолиятини ташкил этишнинг яна бир томони
кундалик иш жараёнида ра^барликнинг узига хос воситаларида,
яъни фан ва илгор тажриба ю ту^ар и д ан , зарурий ташаббусла-
ридан, шу со^адаги сало^иятли ра^барларнинг самарали ме^-
нат омилларидан фойдаланиб бориши зарурдир. Касб-^унар таъ
лими ходимларига рахбарлик ^илиш мураккаб ва куп ^иррали
жараёндир. «>^ар ^андай рахбар учун бугунги кунда энг му^им
муаммо иш ва^тидан о^илона фойдаланиш ^исобланади. Шу
нинг учун з^ам рахбарлик ме^натини илмий асосда ташкил этиш
нинг бошлангач бос^ичи рахбарлик тизими ходимларига иш ва^-
тидан унумли фойдаланишни ургатишдир.
Ю^орида айтганимиздек, ва^т тан^ислиги бу - ^ар хил дара-
жадаги ра^барларни ^аммадан купро^ ташвишлантирадиган
муаммолардан биридир, чунки улар учун ва^т омили одатда ^ал
^илувчи роль уйнайди. Ва^т шундай бир манба ^исобланадики,
^ар бир рахбар унга баробар м и л о р д а эга булади. Шунинг учун
^ам унинг ^анча ва^тга эга
эканлиги эмас, балки ра^барнинг
узи эга булган ва^д ан ^андай унумли фойдалана олишига боши^-
дир»20.
'Узбекистон Республикаси Ме^нат кодексининг 115-моддаси-
да «Ходимнинг иш ва^тининг нормал муддати ^афтасига 40 соат-
дан орти^ булиши мумкин эмас. Олти кунлик иш ^афтасида ^ар
кунги ишнинг муддати етти соатдан, беш кунлик иш ^афтасида
эса саккиз соатдан ортик; кетмаслиги лозим», деб таъкидланган.
«Ва^т - бу шундай ноёб ресурски, - деб ёзади профессор К.
Абдура^монов, - уни пул сингари жамгариб булмайди. У бизнинг
мавжудлигимизнинг энг мослашмайдиган элементидир. Ва^т
ра^барга ^анчалик ^имматга тушса, мазкур ва^тдан
у шунча-
лик самарали фойланишга ^аракат ^илади. Баъзан ра^барга
унинг узида бор билим ва цобилиятдан купро^ илинмайди. У
ф а^ат узининг ишдаги малакаларини такомиллаштириб бори
ши камчиликларга бардам бериши ва аввало ва^тдан самара-
сиз фойдаланишга, унинг бекор сарф этилишига бардам бериш
талаб ^илинади.
Рахбар ме^натининг самарадорлиги у сарфлаган шахсий ме^-
нат натижалари билан бошчилик ^илаётган хизмат (булинма)
20
Персоналии бош^ариш. У^ув ^улланма. - Тошкент: 1998 йил,
251-252 бет.
www.ziyouz.com kutubxonasi
ходимлари мез^нати натижаларининг мос келиш улчовидир. Бун
да
1
^уйилган вазифалар албатта бажарилган булиши лозим. Амал-
да ^ар бир рахбар уз булинмасининг иши натижаларини аюн$ би-
лади. Рахбар бу натижаларга ^андай ^илиб эришди, унинг ^исса-
си ь;андай, у ^андай шахсий меднат сарфлаган, деган саволларга
жавоб бериш ^ийинро^дир.
Сиз ^андай ишлаяпсиз? К^уйилган вазифаларни з$ал ^илиш учун
сиз ^анча ва^т сарфладингиз? Булар шундай саволлардирки, раз$-
бар буларга жавоб олишдан олдин узининг меднат куникмалари-
ни ва иш усулларини яхши билиши лозим.
Амалда барча ра^барлар ва мутахассислар иш ва^ти сарф-
ларини з^исобга олиб бориш зарурлигини эътироф этадилар.
Лекин тажрибада камдан-кам ра^барлар бу
масалани узлари
учун з^ал ^иладилар. Бу эса баъзи бир салбий о^ибатларга, яъни
ишда шошилишга, чарчашга, ме^натнинг кам самарадорлигига,
ишдаги тартибсизлик ва режасизликка олиб келади. Бу иш ва^-
тини сарфлашнинг з^исобга олиб борилмаслиги, ра^барлар иши
да ва мутахассислар фаолиятида кенг татби^ этилмай ^олишига
сабаб шуки, бу борада з^али куникма мавжуд эмас.
Р ахб ар ва мутахассислар иш ва^ти сарфларини татби^
^илишнинг усуллари ^уйидаги асосий бос^ичларни уз ичига ола
ди: кузатишга тайёргарлик куриш, уни утказиш, маълумотларга
ишлов бериш, натижаларни таз^лил к;илиш ва утказилаётган ку-
затишлар учун ма^садга мувофи^ ташкилий таклифлар тайёр
лаш. Х|ар бир бос^ич буйича ишлар мазмуни, иш ва^ти сарфлари
ни тад^и^
1
$илиш усулига богли^ булади».
Do'stlaringiz bilan baham: