Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

8.9-rasm. Magnit maydoni va
unga joylashtirilgan tokli
o‘tkazgich orasidagi o‘zaro
ta’sirga oid sxema.
8.10-rasm. Bir-biriga parallel
joylashgan tokli o‘tkazgichlarini o‘zaro
ta’siriga oid sxema.
8.11-rasm Tokli o ‘tkazgichga ta’sir etuvchi elektromagnit
kuchning yo‘nalishini aniqlashga oid sxemalar.
8.2. Elektr hodisalariga asoslanih yaratilgan elektrotexnik
uskunalar
Elektrotexnikaning fan sifatida vujudga kelishida chet el 
olimlari, ayniqsa rus, italyan va ingliz olimlarining roli katta.

---

XVIII asr boshlarida M.V. Lomonosov - atmosferada elektr 
hodisalarini o‘rgandi va maqolalar chop etdi. Biroq amaliy ishlar esa 
elektr toki manbai kashf etilgandan keyin boshlandi. Jumladan 
1799
— 1800-yillarda italyan fizigi A. Volta birinchi b o ‘lib doimiy tok 
manbaini ixtiro etdi. 1820-yilda daniyalik olim G.X. Ersted elektr 
toki magnit maydon hosil qilishini isbotladi. 1827-yil nemis fizigi 
G.S. Om o ‘zining mashhur Om qonunini yaratdi. 1831-yil ingliz 
fizigi 
ML 
Faradey 1821-yilda birinchi elektr dvigateliga asos soladi 
va u elektromagnit induksiya hodisasini o ‘rgandi va yaratdi. Bu esa 
elektrotexnikada yangi 
yo ‘nalishga 
asos bo‘ldi. 
1834-yilda 
Peterburg akademigi B.S. Yakobi birinchi bo‘lib doimiy tok elektr 
motorini ixtiro qildi.