Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

urganda birinchi 
yordam
berish. 
Tok juda oz boiishiga 
qaramay 5-10 milliamperli elektr toki kishining asabini qitiklaydi va 
talvasaga soladi. 20-30 milliamperli 
elektr toki kishining 
muskullarini beixtiyor qiskartiradi va jonsarak qilib qo‘yadi. Bu 
vaqtlarda kishi o‘z ixtiyori bilan tok o ‘tib turgan elektr sim yoTni 
qo‘yib yuborolmaydi. Bunday hollarda dastlab kishini elektr 
ustanovkaning tok o ‘tayotgan qismidan ajratib, tok ta’siridan xalos 
qilish kerak. Ammo tok ta’siridagi kishiga birinchi yordam 
berganda, zarur ehtiyot choralarini ko‘rmay unga tegish hayot uchun 
xavfli ekanligini unutmaslik kerak. Elektr uskunasini tok manbaidan 
tezgina ajratishning iloji bo‘lmasa quyidagilar bajarilishi lozim:
a) past kuchlanishli tok urganda - tok ta’siridagi kishini simdan 
ajratish uchun quruq, latta, arqon, yog‘och yoki o ‘zidan tok 
o ‘tkazmaydigan narsalardan foydalanish zarur.
b)tok ta’siridagi kishini etagi yoki engidan tortib simdan ajratsa 
ham bo‘ladi. Bunda uning ochiq tanasiga tegib ketmaslik uchun juda 
extiyot boTish kerak.
216

---

v)tok ta’siridagi kishining oyog‘i ostiga quruq taxta tashlab uni 
yerdan uzib va qo‘llarini simdan tortib ajratsa ham bo‘ladi. Bu 
vaqtda mumkin qadar bir qo‘l bilan ish qilish kerak. Tok ta’siridagi 
kishiga birinchi yordam berishda qoTga rezinka qoTqop va oyoqqa 
galosh kiyib dastasi quruq bolta bilan simni uzish yoki maxsus 
izolyasiyalangan asbob bilan qirqish ham mumkin.