Toshkent
davlat texnika universiteti va O ‘zbekenergo AJning «Ilmiy-
texnik markazi» ma’suliyati cheklangan jamiyat
huzuridagi
14.07.2016.T12.Q1
raqamli Ilmiy Kengash tarkibida faoliyat
ko‘rsatib kelmoqda.
1930-yillargacha qishloq xo‘jaligida elektrdan foydalanish
deganda faqat elektr yoritish tushunilar edi. Keyinchalik qishloq
xo‘jaligida
elektrdan
foydalanish
mexanilc
jarayonlami
elektrlashtirish liniyasi bo‘ylab amalga oshirildi. Elektr dvigatellar
don mahsulotlarini maydalash va ularni tozalashda, mexanik
ustaxonalarda, tegirmon va boshqalarda qo‘llanila boshladi.
Elektrdan keng foydalanish uchun elektr energiyava yangi
texnik vositalami qishloq xo'jaligi qo‘llash bo‘yicha ilmiy asoslami
ishlab chiqish lozim edi.
Qishloq xo‘jaligini elektrlashtirish yuzasidan ilmiy masalalami
hal qilish maqsadida 1930-yil Butun ittifoq qishloq xo‘jaligini
elektrlashtirish bo‘yicha ilmiy-tekshirish instituti tashkil etildi. Bu
tashkilotga akademik M.G. Evreinov va professor N.A. Artemevlar
asos solishdi.
Urush
yillaridan
so‘nggi
davrlarda
bu
ishlar
ancha
muvaffaqiyatli rivojlandi. Bu sohaga o ‘z hissalarini qo‘shgan
olimalar sifatida LA. Budzko, P.N. Listov, N.A. Sazonov,
L.G.Prishep, G.I. Nazarov va boshqalami keltirish mumkin.
168
Urushdan so‘nggi yillar davomida qishloq xo‘jaligini elektr
ta’minotimng ilmiy asoslari, elektr yuritma, elektr isitish va
elektrotexnologiyalami
avtomatlashtirish
masalalari,
nur
energiyasidan foydalanish,
elektr uskunalami ta’mirlash va
ekspluatatsiya
qilish,
qishloq
xo‘jaligi
ishlab
chiqarishini
avtomatlashtirish, qishloq xo‘jaligida aloqa va dispetcherlash
masalalari ishlab chiqildi. Bu esa o‘z navbatida qishloq xo‘jaligi
ishlab chiqarishining elektrlashtirish darajasini oshirishga imkon
yaratdi.
Tez kunlarda esa yanada murakkab va dolzarb malalami hal
qilish muammolari turibdi, Ularga: asosan elektrda ishlaydigan
prinsial yangi biologik elektr texnologiyalami ishlab chiqish; o ‘zi
rostlanadigan, ichki yo‘naltirilgan avtomatlashgan oqim liniyalarini
yaratish; texnologik jarayonlami avtomatik tizimlarini ishlab
chiqish;
qishloq
xo‘jaligi
ishlab
chiqarish
korxonalarini
avtomatlashgan boshqaruv tizimlarini ishlab chiqish; qishloq
xo‘jalik iste’molchilarini elekr ta’minoti ishonchlilik darajasini
oshirish;
qishloq
xo‘jalik
ishlab
chiqarishini
kompleks
elektrlashtirish ilmiy asoslarini ishlab chiqish va iste’molchilar
uchun mahalliy elektr tarmoqlar yaratishda qayta itiklanuvchi elemet
manbalardan
foydalanishni
rivojlantirish
va
kam
quvvatli
energotexnologik uskunalami elektr ta’minoti kiradi.
Bu masalalami yechishda ilmiy-tekshirish institutlari ilmiy
xodimlari va oliy ta iim muassalari o ‘qituvchilaridan tashkil topgan
katta jamoa faolit yuritmoqda. Ularga quyidagi olimlar kiradi: LA.
Budzko, LI. Martinenko, L.G. Prishep, I.F. Borodin, M.S. Levin,
A.M. Basov, A.M. Musin, I.F. Kudryavsev, V.I. Metreveli, F.Ya.
Izakov, R.M. Slavin, A.A. Pyastolov, B.V. Smirnov, A.I. Yakobs,
V. M. Sinkov va boshqalar. Bu muammolami hal qilish fundamental
fanlar (matematika, fizika, ximiya, biologiya) ga asoslanishj lozim.
169
Do'stlaringiz bilan baham: |