Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

Energetika sohasidagi
har bir yangiiik bozorda o ‘z o‘m iga 
erishishi lozim. bu esa barcha m a’nolarda an ’anaviy energiya 
manbalariga bog‘liq b o iib katta moliyaviy sarf-xarajatlami talab 
etadi. Shunday qilib birinchi neft skvajinalan ishga tushganiga ham 
75 yil vaqt o‘tdi. Ungacha k o ‘m ir asosiy energiya manbai hisoblanar 
edi. Texnikaning boshqa sohalarida ham sezilarli o ‘zgarishlarga 
misol keltirish mukin. Masalan, aviatsiya asosiy transfport 
vositalaridan birig aylanishi uchun 50 yil talab etildi. Radio 
ommaviy axborot vositasi sifati da tani otinishiga 40 yil talab etildi. 
Shu sababli aytish mumkinki, kichik arzon energetik uskunalami 
joriy qilish insonning ijtimoiy hayotida sezilarli o ‘zgarishlarga olib 
kelishi mumkin.
7.4. Qishloq ho‘jaligida noana’naviy energiya
manbalarini qo‘lianilishi
Elektr energiyadan qishloq x o ‘jaligida, qishloq xonadonlarida,
100

---

fermer va dehqon x o ‘jaliklarida texnologik jixozlarning mashina va 
mexanizmlami harakatga keltirish ( mexanik energiya olish) uchun, 
havo va suvni qizdirish, bug‘ olish, texnologik ehtiyojlarda bevosita 
jarayonlami bajarish, 
suv ko‘tarishda hamda yoritish kabi 
jarayonlarda foydalaniladi. Fermer va dehqon x o ‘jaliklarini avtonom 
elektr bilan ta ’minlash butun mashinalar va jihoz komplekslari 
ishlash imkoniyatini ta’minlab berishi kerak. Qishloq xo‘jalik 
energiya iste’molchilarning turlarini tanlashda energiya iste’moli, 
ish unumdorligi va boshqa texnik tavsiflari b o ‘yicha kam hajmli 
qishloq h o ‘jaligi ishlab chiqarishda qo‘llanilishi e ’tiborga olinishi 
kerak. Faqatgina qishloq x o ‘jalik ishlarining qabul qilingan 
texnologiyasiga asosan energiya iste’molining vaqt b o ‘yicha 
grafigini tuzib olib M ikroGESning yoki boshqa avtonom energiya 
m anbaining zarur q u w atin i butun dehqon yoki shirkat ho‘jaligi 
tom onidan iste’mol qiladigan elektr energiyasini yoki texnologik 
operatsiyalar o'rtasidagi elektr energiyasini aniqlash mumkin. 
Vanihoyat bu mikro GES boshqa avtonom elektr ta’minot 
m anbalaridan foylanish maqsadga muvofiqligini texnik - iqtisodiy 
asosini o ‘m atishga imkon beradi.
Suvni isitish. 
M aishiy elektr suv isitgichi markazlashgan issiq 
suv ta ’minotiga ega bo‘lmagan uylarda, shuningdek, gaz va shunga 
o ‘xshash apparatlardan foydalanish maqsadga m uvofiq bo‘lmagan 
yoki mumkin bo'lm agan binolardagi aholini issiq suv bilan 
ta ’minlash uchun m o ljallang an uy sharoitlarida foydalanish uchun 
akkumulyasiyalovchi suv isitgichlar qulayroq b o ‘lib, ular katta vaqt 
oralig‘ida issiq suvni isitish va saqlash uchun m o‘ljallangan.
Yoritish. 
Elektr ta’minoti manbalari sifatida qishloq h o ‘jaligida 
qizdirish lampalari, lyuminessensiya va gazryazryadli lampalaridan 
foydalaniladi.