Радиотехник тизимлар назарияси асослари

parametrining bir necha qiymatlari
^{uchun «m-z» bog‘lanishi.} 0 = fii ± i = a £ ± iU ₍₂₀₎
187



Bu bog'lanishdan masofa (/) kattalashgan sari z kichik bo'lganda (i kichrayishi kelib chiqadi va 0 ma’lum minimal qiymatga yetgandan keyin chegaralanmagan holda orta boshlaydi.
Hozirgi zamon teleskoplari, afsuski, hozircha 0 ning orta boshlasli chegarasini aniqlashga imkon bermayapti. Bu chegara z £ 1 bo'lishi kerak, 18 va 20 formulalardan z = 0.6 bo‘lganda q0= 1 uchun 0-ning qiymali q0= —1 uchun hisoblanganga qaraganda 1.6 marta katta bo'ladi. z ning qiy- mati yana ortishi bilan bu farq anchagina kattalashadi. Biroq hozirgi eng katta teleskoplarda o'lchash aniqligi chegarasida qolmoqda.
e) Radiomanbalar sonini hisoblash yo‘li bilan Koinotning xususiyatla- rini o‘rganish. M a'lum yorug'likkacha bo'lgan radionurlanish manbalari soni bilan shu minimal radiooqim orasidagi bog‘lanish ham Koinot xusu- siyatlarini o‘rganishga imkon beradi. Agar S — qayd qilish mumkin bo‘lgan radiooqim energiyasi bo‘lsa, manbaning fotometrik masofasi quyidagicha:

U holda, radiusi / b o ‘lgan sfera ichidagi S dan katta oqim beraoladigan manbalar sonini quyidagicha ifodalash mumkin:

_Ni t / n \ 4 /r »3 (4?T) . 3 / 2 / . - 3 / 2
( S ) = — l - n = -------- n L S .
3 3
Bu yerda, n — birlik hajmda manbalar soni. Bir xil yorqinlikdagi (L = const) radiomanbalar bilan bir tekis to‘ldirilgan statsionar Koinot- da manbalar soni quyidagicha:
N = N a = A S ~V2 .
Kuzatishlaming ko‘rsatishicha (6.3-rasm) minimal radiooqim 0.3 • 1026 dan to 30 • 10-26 vt/m 2gs gacha bo'lgandagi manbalar soni N 0 dan ancha katta va S < 0.3 • 10'26Vt/m 2gs bo‘lganliklariniki keskin kamayadi. Bu natijani quyidagi ikki taxminning biri asosida tushuntirish mumkin.
Ko‘proq quwatga ega manbalar tezroq rivojlangan va o‘tgan zamonlarda ularning quwati hozirgi zamondagidan kuchli bo‘lgan hamda z > 3 da bunday radiomanbalar kuzatilmaydi (6.3-rasmda (1) egri chiziq). 0 ‘tgan zamonlarda eng quwatli radiomanbalar konsentratsiyasi (n) hozirgi payt- dagidan ancha katta bo'lgan: n = (1 + z)5-7= r 3-8 (6.3-rasmda (2) egri chiziq). Demak, koinotning kengaishi mobaynida uning har bir obekti rivoj- lanib borgan. Qizilga siljishni hisobga olish natijasida olingan taqsimot 6.3- rasmdagi (3) egri chiziq bilan tasvirlanadi. 6.3-rasmda keltirilgan taqsi- motlami na Eddinngton-Lementr hamda de-Sitter modellari bilan tushuntirib
bo‘ladi.