Radiobiologiya

radiatsion  sindromni

 tashkil etadi.  Nurlantirilgan hujayraning 

asosiy test - reaksiyalari  hujayra halokati va xromosoma mutatsiyasidan iborat bo'lsa, 

ko'p hujayrali organizmning nurlantirishga ko'rsatadigan test  - reaksiyasi   murakkab 

kechadi.  Chunki  organizmning  nurdan  halok  bo'lishi  patologik  jarayonlarning  bir  - 

biriga  ustlanishi natijasida kelib chiqadigan nur xastaligidir. 

 

 

Tirik organizmlarning ionlovchi radiatsiyaga sezgirligi

 

Tirik  organizmlarning  ionlantiruvchi  nurga  sezgirligi  turlichadir.  Masalan,  sut 

emizuvchilar 1 - 10 Gr dozada halok bo'lsa, boshqa umurtqali hayvonlar bir necha o'n, 

hatto  yuz  Grey  doza  bilan  nurlantirilganda  halok  bo'ladi.  Organizmlarning  nur 

sezgirligi bir filogenetik guruh ichida hamda har xil taksonlararo ancha farqlanadi(11-

rasm). 

---

 

44

Umuman,  organizmlar  nur  sezgirligini  baholash  uchun  yashovchanlik  ko'rsatkichi 

ishlatilib, u nurlantirilgan populyatsiyaning 50 yoki 100% halokatiga sabab bo'luvchi, 

dozalar  LD

50

  yoki  LD

100 

orqali  ifodalanadi.  Sutemizuvchilar  nur  sezgirligi 

aniqlanganda,    ularning  nurlantirilgandan  keyin  o'tgan  30  kun  davomidagi 

yashovchanligi  LD

50/30

  olinadi.  Bu  muddatning  tanlanishi  shunga  asoslanganki, 

sutemizuvchilarda  nur  xastaligining  o'tkir  davri  asosan  30  kundan  so'ng  tamom 

bo'ladi.  6-jadvalda  ba’zi  bir  sut  emizuvchilarning  yarim  halokat  dozalari  keltirilgan. 

Ko'rinib  turibdiki,  sutemizuvchilar  ham  bu  ko'rsatkich  bo'yicha  o'zaro  keskin 

farqlanadi.