Радиоактив нурланишнинг табиати. Ионлантирувчи нурланишнинг миқдори ва ўлчови

• Радиоактив нурланишнинг табиати. Ионлантирувчи нурланишнинг миқдори ва ўлчови.

Режа

• Радиоактив нурланишнинг табиати.
• Ионлантирувчи нурланишнинг миқдори ва ўлчови.

• Радиоактивлик – (лотин тилида radio – нурлантириш, radius – нур ва activus – жорий таъсир қилувчи, фаол сўзларидан олинган) ёки радиоактив парчаланиш – бу кимёвий элемент атоми ядросининг ўз–ўзидан (спонтан) парчаланиши ва бошқа кимёвий элемент ядросига айланиши ҳодисаси ҳисобланади. Бунда битта ёки бир нечта заррачалар (электрон, нейтрино, α–заррача, фотон) ажралиб чиқиши қайд қилинади. 1896–йилда Анри Беккерель (1952–1908) томонидан уран ( ) элементининг радиоактив нурланиш хоссаси аниқланган. 01.03.1896–йил радиоактивликнинг кашф қилиниши санаси сифатида қабул қилинган.
• Табиий радиоактивлик – бу электромагнит нурланиш кванти тарқатиши асосида, радиоактив кимёвий элементлар ядросининг бошқа элемент ядросига айланиш ҳодисаси ҳисобланиб, юқорида қайд қилинганидек, 1896–йилда Франциялик физик А.Беккерель (1852–1908) томонидан аниқланган. Табиий радиоактивлик – табиатда учровчи кимёвий элементларнинг ўз–ўзидан (спонтан) радиоактив парчаланиши натижасида юзага келади.

Объектга ионлантирувчи нур таъсир эттириш учун, у маълум бир фурсатга, ионлантирувчи нур таъсиридаги, нурланиш майдони деб аталадиган фазага киритилади. Нур майдони муҳитнинг ҳар бир нуқтасига қанча заррача (ёки фотон), фотон қандай энергия ва қайси йўналишда келиб тушиши билан характерланади. Одатда, нур майдонининг ҳаво ёки бошқа бир муҳитда юзага келиши муносабати билан, заррачалар ёки фотонларнинг атом ёки молекулалар билан таъсирлашиши натижасида, уларнинг энергияси ва йўналиши ўзгаради.

• Объектга ионлантирувчи нур таъсир эттириш учун, у маълум бир фурсатга, ионлантирувчи нур таъсиридаги, нурланиш майдони деб аталадиган фазага киритилади. Нур майдони муҳитнинг ҳар бир нуқтасига қанча заррача (ёки фотон), фотон қандай энергия ва қайси йўналишда келиб тушиши билан характерланади. Одатда, нур майдонининг ҳаво ёки бошқа бир муҳитда юзага келиши муносабати билан, заррачалар ёки фотонларнинг атом ёки молекулалар билан таъсирлашиши натижасида, уларнинг энергияси ва йўналиши ўзгаради.
• Нурланиш дозаси ( ) – бу нурланиш вақти давомида модда оғирлик бирлигига ( ) нисбатан ютилган радиоактив нурланиш энергияси
• ( ) билан тавсифланувчи катталик (ютилган доза) ҳисобланади: