R. X. Karlibayeva, A. A. Temirov korxonalarni

Makroiqtisodiy ko„rsatkichlar – 
mamlakat yaxlit iqtisodiyoti darajasidagi 
ijtimoiy-iqtisodiy jarayon va hodisalarni o‗lchash va baholash imkoniyatini beruvchi 
ko‗rsatkichlar. Masalan, yalpi ichki mahsulot, milliy daromad, iqtisodiy o‗sish, 
ishsizlik, inflyatsiya darajasi va boshqalar. 
Mehnat bozori
– mehnatga qobiliyatli aholining ish bilan band bo‗lgan va 
band bo‗lmagan qismlari va ish beruvchilar o‗rtasidagi munosabatlarni hamda 
ularning shaxsiy manfaatlarini hisobga oluvchi shartnomalar asosida ishchi kuchi 
xarid qilish - sotishni amalga oshiruvchi, shuningdek, unga bo‗lgan talab va taklif 
o‗rtasidagi nisbatlarni bevosita tartibga soluvchi, bozor iqtisodiyotining murakkab, 
ko‗p aspektli, o‗suvchi va ochiq ijtimoiy-iqtisodiy tizimchasidir. 
Mehnat haqi
– joriy davrda ish beruvchi tomonidan yollangan xodimga 
bajargan ishlari uchun berilgan pul yoki natura usulidagi to‗lovlar bo‗lib, ular 
hisoblangan summalar yig‗indisidan tashkil topadi va ikki qismga bo‗linadi: ish haqi 
va ijtimoiy sug‗urtaga ajratmalar. 
Modernizatsiya 
–
 
obyektni takomillashtirish, yaxshilash, yangilash, uni yangi 
talab va me‘yorlarga, texnik shart-sharoitlarga, sifat ko‗rsatkichlariga moslashtirish. 
Moliya tizimi
– moliyaviy munosabatlar va turli darajada ularga xizmat qiluvchi 
moliyaviy muassasalar majmuasi. 
Moliya-bank tizimi
– tarixan shakllangan va belgilangan qonun qoidalar 
asosida faoliyati yurituvchi mamlakatdagi moliya–kredit muassasalari majmuidir. 
Moliyaviy «ko„piklar»
– real qiymatga ega bo‗lmagan pul va obligatsiyalar 
hajmining ko‗payishi. 
Moliyaviy institutlar
– belgilangan qonun-qoidalar doirasida faoliyat 
yurituvchi mamlakatdagi moliya-kredit tashkilotlari. 
Moliyaviy manbalar – 
iqtisodiyotning
 
turli darajasidagi chora-tadbirlarni 
amalga oshirish uchun taqozo etiluvchi moliyaviy mablag‗larning kelib chiqish 

---

149 
manbalari. Masalan, moliyaviy manbalar aholi va korxonalarning manbalari, davlat 
budjeti mablag‗lari, qarzga olingan mablag‗lar, xorijiy investorlarning mablag‗lari va 
boshqa ko‗rinishlarda bo‗lishi mumkin. 
Mustaqillik – 
(arabchadan - tobe emaslik, ixtiyori o‗zidalik, qaram emaslik) – 
erkin va ozod ravishda, boshqalarning rahbarligisiz ish yurita bilish. Mustaqillik 
barcha jabhalarda munosabatlarni me‘yor-mezonga soladi, har qanday kamsitish, 
tobelikni inkor etadi. Mustaqillik – o‗zaro hurmat, bir-birlarini qadrlash, milliy va 
bashariy qadriyatlarga tayanib ish ko‗rish, keng dunyoqarash va erkin tafakkurga 
tayanib yashash, fikrlash, o‗z hayotini o‗zi tashkil etish imkoniyati va amaliyotini 
bildiradi.