R. X. Karlibayeva, A. A. Temirov korxonalarni

 
5-rasm. Kapital tuzilishi ko„rsatkichlari
17
 
Kapital tuzilishi ko‗rsatkichlari korxonaning uzoq muddatli qarzini qaytarish 
yoki uzish qobiliyatini aks ettiradi. Kapital tuzilishi ko‗rsatkichlari korxonani 
o‗zining va qarzga olgan mablag‗ining holatiga baho berishda qo‗llaniladi. Bu 
ko‗rsatkichlardan biri bo‗lib, moliyaviy bog‗liqlik (MB) koeffitsienti bo‗lib, mazkur 
ko‗rsatkich moliyaviy bozorlar talabiga ko‗ra 1 dan oshmasligi kerak va quyidagicha 
hisoblanadi: 
MB=
УК
КК

(4) 
bu yerda: 
QK
- qarzga olingan kapital; 
O‗K
- o‗z kapitali. 
Mulkiy mustaqillik koeffitsienti quyidagicha hisoblanadi:
 
MM=
АК
УК
 
(5) 
bu yerda: 
MM
- mulkiy mustaqillik koeffitsienti; 
O‗K
- o‗z kapitali; 
AQ
- 
aktivlarning yillik o‗rtacha qiymati. 
Kreditorlarning himoyalanganligi ko‗rsatkichi quyidagi formula orqali 
hisoblanadi: 
KXK=
ФХ
СФ
(6) 
17
Muallif tomonidan ma‘lumotlar asosida ishlab chiqilgan. 
Korxona kapital tuzilishi 
ko‗rsatkichlari
Moliyaviy bog‘liqlik 
ko‘rsatkichi
Mulkiy mustaqillik 
ko‗rsatkichi
Kreditorlarning 
himoyalanganligi 
ko‗rsatkichi 

---

46 
bu yerda,
KXK
- kreditorlarning himoyalanganligi koeffitsienti; 
SF -
soliqlar 
va kreditlar bo‗yicha foizlarni to‗lagungacha bo‗lgan sof foyda; 
FX
- davr uchun 
foizlarni to‗lash bo‗yicha harajatlar.
Rentabellik ko‗rsatkichlari korxona faoliyati u yoki bu sohasining qanchalik 
foydaliligini 
aks ettiradi. 
Bunday 
ko‗rsatkichlar 
olingan 
sof 
foydaning 
foydalaniladigan aktivlarga yoki sotilgan mahsulot hajmiga, yohud o‗z kapitaliga 
nisbati sifatida hisoblab chiqariladi.
Quyida keltirilgan rasmda rentabellikning eng ko‗p qo‗llaniladigan 
ko‗rsatkichlari keltirilgan.