R. X. Alimov, O’. T. Xayitmatov, A. F. Xakimov, G. T. Yulchieva, O. X. Azamatov, U. A. Otajanov

Axborot  ta’minoti  tizimi  xar  kanday  ABTning  tarkibiga  kiradi.  Xozirgi  davrga 
kelib kuyidagi avtomatlashtirilgan tizimlar paydo buldi: 
1.  
Loyixalashtirishning avtomatlashtirilgan kismi; 
2.  
Ilmiy izlanishning avtomatlashtirilgan kismi; 
3.  
korxonaning avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi. 
Maqsadli faoliyat kursatuvchi tizimlar tarkibiga: 
1.  
Axborot qidiruv tizimi; 
2.  
Axborot ma’lumotnoma beruvchi tizim; 
3.  
Axborot boshqaruvchi tizim kiradi. 
Axborot  -  qidiruv  va  axborot  -  ma’lumotnoma  beruvchi  tizimlar  foydalanuvchi 
tomonidan  berilgan  talabga  mos  ravishda  tegishli  axborotlarni  saqlash  va 
takdim  etish  uchun  muljallangan.    Bunday  tizimlar  faoliyati  ikki  kismdan 
iborat: 
1.  
Axborotni yigish va saqlash. 
2.  
Axborotlarni kidirish va foydalanuvchiga berish. 
  Ma’lumotlarni tarkatish usuliga kura axborot qidiruv tizimlari kuyidagi uch turga 
bulinadi: 
1.  
Axborot qidirishni tartibli amalga oshiruvchi tizim. 
2.  
Berilgan talab buyicha qidirishni amalga oshiruvchi tizim. 
3.  
Umumlashtirilgan tizim. 
Axborot  -  boshqaruvchi  tizimlardan,  asosan,  texnologik  jarayonlarning 
avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarida foydalaniladi.  
Zamonaviy sharoitda axborot tizimi axborotlarni qayta ishlashning asosiy texnik 
vositasi  sifatida  shaxsiy  kompyuterlardan  foydalanishni  kuzda  tutadi.  Yirik 
tashkilotlarda  shaxsiy  kompyuterlar  bilan  axborot  tizimining  texnik  tarkibiga  Mayk 
Freym  yoki  Super  EXM  kirishi  mumkin.  Bundan  tashqari,  axborot  tizimi  tarkibiga 
inson xam kiradi, chunki ishlab chikilayotgan axborot unga muljallangan buladi va u 
siz bu axborotni olish yoki takdim qilish mumkin emas. 
Har  bir  tizim  xossalar  (xususiyatlar)  to’plami  M  bilan  ta’riflanadi.  Tizim 
xossalari (xususiyatlari) t  vaqt davomida   o’zgarib turishi  mumkin  H(t)  M.  Bunday 
tizimlar  yuqorida  ta’kidlaganimizdek  dinamik  tizimlar,  deb  yuritiladi.  Dinamik 
tizimlarda  vaqt  t’  o’tishi  bilan  xossalar  to’plami  o’zgarar  ekan,  demak  tizim  holati