R tursunova, G. Tursunova

Prelyudiya Es-dur (“Uyg‘oninglar, ovoz bizni undamoqda”).
Uning musiqasi tantanali sokin va yorug¹ kayfiyat ortida asta-sekin
rivoj topib shakltanadi. Xoral ritm va ohang rivojida birmuncha bir
xillik mavjud. U ladning turg‘un
pog‘onalari bo‘yicha harakatni
namoyon qilib, asosiy
tovushning bir necha marotabali
takrori bilan ajralib turadi. Biroq
Bax o‘z prelyudiyasini xoral
kuyidan emas, balki asosiy
mavzu kuyidan boshlaydi —
birmuncha kuychan, hara-
katchan, shu bilan birga, xoralga
yaqin bo‘lgan ixcham kuy. Rivoj
topib, mazkur kuy ohang va
ritmik nuqtayi nazardan
boyitiladi. Unda katta masofali
jumlalar paydo bo‘lib, diapazoni
kengayib boradi. Shu bilan
77


TI P EfTXXr


P


A










I I I


r—r


.. -.1 * \—; i ^ _д ^|~тМч7


ttlH


щт






T-r


www.ziyouz.com kutubxonasi




birga, linda noturg‘unlik hissi kuchayib, sekvent tarzdagi honish
ohangi takrorlanib, birmuncha jadallashib, ekspressiv holatni yuzaga
keltiradi.
Prelyudiyaning tonal rejasi qardosh bemol tonalliklami qamrab
oladi. Lad tonal rivojlov yorqin major ranglardan tortib, to o‘rta
qismida minor koloritdagi to‘q ranglarga, so‘ng yakuniga yaqin yana
o‘sha yorqin jarangga intilishi bilan ko‘zga tashlanadi.
Prelyudiyaning tiniq fakturasi ikki asosiy kuy chizgilarga
asoslangan bo‘lib, bir-biridan uzoq masofada kelishi kenglik hajmlik
hissiyotini yaratadi. 0‘rta ovozlarda xoral mavzusi ifoda etilgan
bo‘lib, ular birmuncha kech matoga kiritilib, mustaqil mavqega ega.