R. T. Adilchaev Berdaq atindagi



Download 0,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/37
Sana29.11.2022
Hajmi0,86 Mb.
#874614
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37
Bog'liq
Xaliqaraliq finans qatnasiqlari

Svop-stavka (qoshilma) - spot ham forvard kurslan 
ortasmdagi, punktlerde anlatilgan procentler parqi. Procentler 
duzilmesine baylanish jagdayda diskont yaki qiziqtinwdan turadi. 
SDR - arnawh qanzdarhq huqiqi. XVF tarepinen emissiya 
qilmiwshi xahq arahq esap birligi. 
Satip ahw kursi - ol boymsha satip aliw-sahw processinin 
valyuta satip almatugm kursi. 
208 
Satiw kursi - ol boymsha satip ahw-satiw processinin valyuta 
satilatugm kursi. 
Spot operaciyalan - valyuta pitimi duzilgermen son, valyutalar 
eki is kuninde kelip tusetugin operaciyalar. 
Spot kursi - spot pitimini duziwde satip aliw-satiw processinin 
valyutanin belgili birligi qunm anlatiwshi kurs. 
Spekulyantlar - fmanshq instrumentlerdin kurslarmdagi panq 
esabinan payda ahwdi gozlegen qatnasiwshilar. 
Spred - valyutam kotirovkalawda satip ahw ham satiw kursi 
ortasmdagi panq. 
Stagflyaciya - ekonomikada bahalar ham jumissizhq 
darejelerinin bir waqittm ozinde osiwi. 
Strategiyahq alyanslar - jahan bazarmdagi global 
ekonomikahq maselelerdi birgelikte sheshiw maqsetinde 
duziletugm firmalar arahq birlespe bohp, usi birlespe usi 
firmalardm basqa tarawlarda basekilesiwine tosqmhq qilmaydi. 
Sirtqi sawdani kreditlew - pul arjilarm, tovar ham xizmetlerdi 
belgili procent tolep qaytanp beriw sharti menen belgili muddetke 
qarizga beriw. 
Sirtqi qariz - mamlekettin sirt el mamleketler qanz beriwi 
bank ham fmans sholkemlerinen zayom ham kreditler aliwi, 
natiyjesinde payda bolgan qarzi. 
Sirt el valyutasi - basqa bir mamlekette nizamh tolem qurahn 
anlatiwshi valyuta. 
Shet el valyutalarm diversifikaciyalaw - bir waqittm ozinde 
bir neshe shet el valyutasmda rezervler duziliwi tusiniledi. 
Tarif sheklewler! - ekonomikahq ham administrativlik 
nizamshihgma tiykarlangan summa, ol sirtqi sawda basqanwda 
baji-tarif siyasatin korsetiwshi funkciya. 
Tikkeiey kotirovka - Milliy valyuta birliklerinde anlatilgan sirt 
el valyuta birliginin bahasi, 
209 


Teskeri (janapay) kotirovka - sirt el valyuta birliklerinde 
korsetiletugm milliy valyuta birliginin bahasi. 
Teskeri kurs - eki mamiekette turlishe anlatilgan valyuta kursi. 
Bir mamiekette satip aliw-satiw processmde valyuta basqa 
mamiekette kotirovka vaiyutasi sipatmda amel qiladi. 
TransmiUiy bank - jahan ssuda kapitah ham fmans-kredit 
xizmetleri bazannda aktiv qatnasiw imkamn beriwshi kapitalga iye 
iri bankler tusiniledi. 
TransmiUiy korporaciyalar - bas kompaniya bir mamleket 
kapitalma tiyisli bolip, filialian bolsa dunya boylap tarqalip 
ketkken kompaniyalar. 
Transrailliylesiw indeksi - TMKnin shet eldegi tovar ham 
xizmetler islep shiganwga tarhlgan darejesi. 
Treyderler - fmanshq instrumentlerdin kurslan ozgeriwinen 
paydalangan jagdayda bir yaki bir neshe shartnamalar tiykarmda 
payda ahwdi gozlegen jahan finans bazan qatnasiwshilan. 
Transferrer - ekonomikahq bayhq, bir tarepleme tartipte 
ekinshi tarepke qatnasiwm taminlew. 
Tolem balansi - mamlekettin sirt el mamleketler menen 
bolatugm bayiamslan natiyjesinde juzege keletugm valyuta 
tusimleri ham tolemlerinin haqryqattagi summasi korsetiledi. 
Tuwridan t u w n shet el investiciyalar (TTShI) - sirt el 
kapitalmin uzaq muddetli kiritiliwi bolip, investor sholkemlestirilip 
atirgan firma aksiyalan yaki aksioner kapitalma toliq iye bohwi 
yaki keminde on procenti xojahq iskerliginin tasirshen 
qadagalawm tamiyinleydi. 
Toliq ekonomikahq integraciya - birden bir ekonomikahq 
siyasat juritiw, uluwmahq valyuta ham milliy basqanwdan joqan 
sholkemlerdi duziw. 
Tolem sanesi - pitim boymsha sherik sol kunge deyin valyutam 
otkizip beriwi, yagniy tolemdi ameige asmwi zarur bolgan sane. 
210 
Uzm poziciya - sirt el valyutaga sahstirmah kurs qater 
(risk)lerinen ibarat talaplar. 
Uluwmahq bazar - agza mamleketler ortasinda tovarlar, 
xizmetler, jumisshi kushi ham kapitaldin erkin hareketin 
tamiyinlewge erisiwge hareket qihp atirgan mamleketler topan. 
Uluwmahq poziciya - tolemlerdin rurli muddetleri esapqa 
ahnbaytugin sap valyutahq yaki procentli poziciya. 
Valyuta - sirtqi ekonomikahq ham xahq arahq baylamslardin 
basqa turlerine qatnasiwshi mamleket milliy pul birligi. 
Valyuta qamah - xahq arahq sholkemler yaki aymm 
mamleketler topan tarepinen bazi bir mamleketlerge sahstirmah 
valyuta tusimlerinin keliw processinde tosqmhq qihw tusiniledi. 
Valyuta bazarlan - bul talap ham usmis tiykarmda turli turde 
valyutalar satip aldi-satiw processinin rasmiy oraylan. 
Valyuta intervensiyasi - Orayhq bank tarepinen milliy valyuta 
kursma tasir etiw maqsetinde shet el valyutam satiw ham satip ahw 
operaciyalan. 
Valyuta kursi - mamleket pul birliginin basqa mamleket pul 
birliginde anlatilgan bahasi. 
Valyuta qatnasiqlari - valyutanm jahan oborotmdagi hareketi 
natiyjesinde payda bolatugm pul qatnasiqlari. 
Valyuta operaciyalan - shet el valyuta! an ham valyutahq 
qimbathqlarda mvilik huqiqmm almaslamwi menen baylamsh 
operaciyalarga aytiladi. 
Valyuta rezervlerin diversifikaciyalaw - bir waqittm ozinde 
bir neshe jetekshi erkin almaslanatugm valyutalarda shet el valyuta 
rezervlerin duziw. 
Valyuta riski - valyuta kurslannm ozgeriwi natiyjesinde juzege 
keletugm ziyan koriw qawpi tusiniledi. 
Valyuta siyasati - bul xahq arahq valyuta qatnasiqlari 
tarawmda ameige asmlatugin ilajlar jiyindisi. 
211 


Valyuta sistemasi- valyuta qatnasigm sholkemlestiriwdin 
mamleket huqiqi formasi. 
'Valyutamn kurs rejimi - birinshi, eger milliy valyutanin kursi 
erkin tarizde valyuta bazarinda talap ham usinis tiykannda 
aniqlansa, bul erkin juzip juriwshi kurs rejimi dep ataladi. 
Valyutahq krizis - xaliq araliq valyuta qatnasiqlarmda juzege 
keletugm keskin qarsihqlarga aytiladi. 
Vekselli kredit - eksportyor tovardi satiw haqqmda pitim 
duzip, otkizbe veksel (tratta)di importyorga jiberedi, importyor 
kommerciyaliq hiijjetlerin aiip akseptleydi, yagniy onda korsetiigen 
muddette tolemdi amelge asinwga razihq beredi. 
Valyuta kurslari mexanizmi - milliy valyutanin evroga 
qatnash tiykargi paiitetin tartipke saliw mexanizmi bohp, 
valyutalar kursi paritetten 15%ke shekem pariqlaniwi mumkin. 
Xaliq araliq kepillikler - tovarlar ham kapitallar hareketinin 
uzliksiz ham tohq hareket qiliwm tamiyinlewge xizmet qilip, 
Orayliq bankier, kommerciyaliq bankleri, korporaciyalar, hukimet 
ham xaliq araliq sholkemleri tarepinen beriledi. 
Xaliq araliq kredit qatnasiqlarinin subyektleri 
kommerciyaliq bankleri, orayliq bankier, mamleket organlan, iri 
karxanalar, regional ham xaliq araliq fmans-kredit sholkemleri 
qatnasadi. 
Xaliq araliq esap-saaaqiar - sirtqi sawda, kapitallar ham 
kreditlerdin hareketi menen baylamsli valyutahq operaciyalar , 
valyutada satip aliw-satiw operaciyalan ham basqa tovarsiz 
harekettegi operaciyalar kompleksi tusiniiedi. 
Xaliq araliq korporaciyalar - jahan tovar harn islep smgariw 
faktorlan bazarlarma sezilerli darejede tasir korsetiwshi iri 
kompaniyalar. 
Xaliq araliq ekonomikahq qawipsizlik - mamleketlerdin 
ekonomikaliq mapierine ziyan keltiruwshi qawipler ham olardm 
212 
ekonomikasm izden shiganwga bolgan unniwlardi saplastmwdin 
kepilliklestirilgen mexanizimin jaratiwga qaratilgan kompleks is-
ilajlar jiymdisi. 
Xaliq araliq ekonomikaliq integraciya - milliy 
ekonomikalardu'i birden-bir islep shigariw processine qosiwi. 
Xaliq araliq miynet bolistiriliwi - bul mamleketler ortasmda 
miynettin socialhq-aymaqliq bolistiriliwi bohp, ol 6z aldina 
mamleketler islep shigariwlannin qaniygelesiwine tiykarlanadi. 
Xaliq araliq 11 nans sholkemleri - jahan ekonomikasi 
turaqhgm tamiyinlew ushm finans ham valyuta-kredit qatnasiqlann 
tartipke saliw maqsetlerinde mamleketler araliq kelisim tiykannda 
duzilgen xaliq araliq sholkemlerdi anlatadi, 
Xaliq araliq birlesiw bam qosip aliwiar - kompaniyalardin 
xaliq araliq bazarlarda aksiyalardm iri paketi yaki karxanani tohq 
satip ahwlan processi. 
Xedjirler - valyuta kurslarmm keleshekte unamsiz tarepke 
ozgeriwinen koriletugin finansliq ziyannin aldin ahw menen 
shugillamwshi qatnasiwshilar. 
Yarim marjah knrs - klient penen valyuta pitimin esap-sanaq 
qihwda tohq marja emes, al yarmi almadi. Eger adettegi marjanm 
sherek bolegi esapqa alinsa, bul jagdayda gap tek sherek marja 
kursi haqqmda baradi. 
213 


PAYDALANILGAN ADEBIYATLAR 
1. Ozbekistan Respublikasi Konstituciyasi. - Т.: Ozbekistan 
2014 j . 
2. Ozbekistan Respublikasimn «Ozbekistan Orayhq 
haqqmda»gi Nizami 1995-jil 21-dekabr. 
3. Ozbekistan Respublikasimn «Bankler ham bank xizmeti 
haqqinda»gi Nizami. 1996-jil 25-aprel. 
4. Ozbekistan Respublikasimn «Valutam tartipke saliw 
haqqmda»gi Nizami. 2003-jil 11-dekabr. 
5. Ozbekistan Respublikasimn «Investitsiya xizmeti 
haqqmda»gi Nizami. 1998-jil 24-dekabr. 
6. Ozbekistan Respublikasimn «Sirtqi ekonomikahq xizmet 
haqqinda»gi Nizami. 1991-jil 14-iyun. 
7. Ozbekistan Respublikasi Prezidentinin 2017 jil 7 fevraldagi 
«Ozbekistan Respublikasin jane de rawajlandinw boyinsha 
Hareketler strategiyasi haqqmda»gi PF-4947-sanh Parmani.// 
Ozbekistan Respublikasimn Nizam hujjetleri toplami, 2017 j . , 6-
san. 
8. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qatiy tartib-intizom va 
shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoydasi 
bo'lishi kerak.// «Xalq so'zi», 2017 yil 15 yanvar. 
9. Mirziyoev Sh.M. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 2017 yil 14 yanvar oyida bo'lib otgan 
«Mamlakatimizni 2016 yildagi ijtimoiy -iqtisodiy rivojlantirish 
yakunlarini har tomonlama tahlil qilish hamda respublika 
hukumatining 2017 yil uchun iqtisodiy va ijtimoiy dasturi eng 
muhim yo'nalishlari va ustuvor vazifalarini belgilash»ga 
bagishlangan majlisida so'zlagan nutqi.// «Xalq so'zi», 2017 yil 16 
yanvar. 
214 
10. Karimov LA. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T.2. 
Т.: «O'zbekiston», 1996. 
11. Karimov LA. Asosiy vazifamiz - Vatanimiz taraqqiyoti va 
xalqiraiz farovonligini yanada yuksaltirishdir. - T: «O'zbekiston», 
2010 y. - 8 0 b. 
12. Karimov LA. Jahan fmanshq - ekonomikahq krizisi, 
Ozbekistan sharayatinda oni saplastmwdin jollan ham ilajlan. - T: 
«O'zbekiston», 2009 y. - 56 b. 
13. Karimov LA. Mamlakatimiz taraqqiyoti va xalqimizning 
hayot darajasini yuksaltirish barcha demokratik yangilash va 
iqtisodiy islohotlarimizning pirovard maqsadidir. -Т.: 
«O'zbekiston», 2007. 
14. 2017-2021 yillari O'zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar 
strategiyasini «Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili»da 
amalga oshirishga oid Davlat dasturini o'rganish bo'yicha ilmiy-
uslubiy risola.[Matn]/ O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta 
maxsus ta'lim vazirligi, Toshkent Davlat iqtisodiyot universiteti. -
Т.: «MA'NAVIYAT», 2017 y. 244 b. 
15. Ван Хори Дж. К. Основы управления финансами.: Пер. 
с англ./Гл. ред. Серии Я.В.Соколов. -М.: Финансы и 
статистика, 2003.~800с. 
16. Данилов Ю.А. Рынки государственного долга: мировые 
тенденции и российская практика. - М., 2002. 
17. Деньги, кредит и банки: Учебник / Под ред. 
О.И.Лаврушина. - М., 2004. 
18. Международные финансы: учебное пособие./ А.В. 
Агибалов, Е.Е. Бичева, О.М. Алещенко -Воронеж: ВГАУ, 
2015.-241с. 
19. Моисеев С. Международные валютно-кредитные 
отношения. -М.: «ИНФРА», 2007. 573 с. 
215 


20. Михайлушкин А.И. Шимко П.Д. Международная 
экономика: теория и практика. Учебник для вузов. -СПб.: 
«Питер», 2008. 464 с. 
21. Финансы- Учеб. пособие / Под ред. A.M. Ковалевой. — 
5-е Ф59 изд., перераб. и доп. - М.: Финансы и статистика, 
2007.-416 с: . 
22. Финансы, денежное обращение и кредит: Учебник для 
вузорв / под ред. М.В.Романовского, О.В.Врублевской. -2-е 
изд., перераб. И доп. -М.: Издательство Юрайт: ИД Юрайт, 
2010,-714 с. 
23. Финансы. Учеб. -2-е изд., перераб. И доп./ под ред. 
В.В.Ковалева, -М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2006. -640 с. 
24. Финансы. Учебник./ коллектив авторов под ред. 
Е.В.Маркиной. -2-е изд., стер. -М.: КНОРУС, 2014. -432 с. 
25. Финансы. Учебник для бакалавров./ под общ. ред. 
Н.И.Берзона. -М.: Издательство Юрайт, 2015. -590 с. 
26. Федякина Л.Н. Международные финансы. -СПб.: 
«Питер», 2009. 344 с. 
27. Хасбулатов Международные экономические 
отношения: учебник для бакалавров. - М.: Юрайт, 2012, 910 с. 
28. Abdullayeva Sh. Xalqaro valuta-kredit munosabatlari. — 
Т.: IQTISOD-MOLIYA, 2005 у. 588 b. 
29. Ataniyazov J.X., Alimardonov E.D. Xalqaro moliya 
munosabatlari: darslik /-T.:-2014. - 432 b. 
30. Dusmuratov R.D., Bayjanov S.X. Finans./ Sabaqhq - Т.: 
«Fan va texnologiya», 2015 j. -468 b. 
31.JumayevN. «Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi mohiyati, 
sabab-oqibatlari va O'zbekistonga ta'siri». - Т.: «TDIU», 2009. 
56 b. 
32. Jumayev N., Burxonov U. Moliyaning dolzarb 
muammolari. -Т.: 2003.384b. 
216 
33. Vahobov A.V., Malikov T.S. MOLIYA./ Darslik - T: 
NOSHIR, 2011. 711b. 
34. Vahobov, U. Burxonov, N. Jumayev. Xalqaro moliya 
munosabatlari.-Т.: Sharq. 2003. 400b. 
35. Механизмы регулирования деятельности 
предпринимательских субъектов: теория и 
практика./Монография, Дж.Зайналов, К.Данияров, Нукус 
«Билим», 2014. -188 с. 
36. Krugman, Paul R. In ternational econom ics:theory & 
policy/Paul R.K ragman, Maurice Obstfeld, Marc J. Melitz. — 
9th ed. 2012. 
37. Jeff Madura. International Financial M anagem ent. 
Thomson South-Western - 9th ed. 2008. 
Internet saytlan: 
www.minfin.ru 
www.mf.uz 
www.budget.ru 
www.df.ru 
www.gov.uz 
www.mfa.uz 
217 


MAZMUNI 
1-bap. 
1.1. 
1.2. 
1.3. 
2-bap. 
2.1. 
2.2. 
2.3. 
3-bap. 
3.1. 
3.2. 
3.3. 
4-bap. 
KIRISIW 
XALIQ ARALIQ FINANS HAM ONIN 
JAHAN EKONOMIKASI 
RAWAJLANIWINDAGI ORNI 
Xahq araliq finanstin ekonomikahq mazmuni 
ham ahmiyeti 
Jahan fmansliq ortaligi ham onda xahq araliq 
fmans qatnasiqlardin tutqan orni 
Milliy ekonornika rawajlaniwmda xahq araliq 
fmans qatnasiqlardin roli ham ahmiyeti 
JAHAN EKONOMIKASI GLOBALLASIWI 
Jahan ekonomikasi globallasiwi tusiniginin 
mazmuni ham omn tiykargi belgileri 
Globallasiw processinin tiykargi derekleri, 
faktorlan ham rawajlaniw basqishlan 
Globallasiwdm milliy ekonornika turaqhgma 
tasiri 
JAHAN FINANSLIQ-EKONOMIKALIQ 
KRIZISI 
Ekonomikahq cikl hareketi ham fmansliq krizis: 
mazmuni ham qasiyetleri 
Xahq araliq fmans bazannda krizisler juzege 
keliw faktorlan ham koncepsiyalan 
Jahan fmanshq-ekonomikahq krizisi juzege 
keliwinin tiykargi sebepleri 
XALIQ ARALIQ FINANS 
SHOLKEMLERININ XALIQ ARALIQ 
FINANS QATNASIQLARI 
RAWAJLANIWINDAGI ORNI 




12 
20 
20 
22 
28 
34 
34 
39 
42 
51 
218 
4.1. 
4.2. 
4.3. 
4.4. 
5-bap. 
5.1. 
5.2. 
5.3. 
6-bap. 
6.1. 
6.2. 
6.3. 
6.4. 
7-bap. 
7.1. 
7.2. 
Xahq araliq fmans sholkemlerinin 
klassifikaciyalamwi ham uluwmahq xarakteri 
Xahq araliq Valyuta Fondinm maqseti ham 
xizmetinin mazmuni 
Jahan banki topan ham ogan kiriwshi 
sholkemleri xizmeti 
Regionalhq valyuta-kredit ham fmans 
sholkemleri 
JAHAN VALYUTA SISTEMASI HAM ONIN 
RAWAJLANIW BASQISHLARI 
Jahan valyuta sistemasi ham omn tiykargi 
funkciyalan 
Jahan valyuta sistemasmin rawajlaniw 
basqishlan ham onm qasiyetleri 
Evropa valyuta sistemasmin tiykargi elementleri 
ham rawajlaniw basqishlan 
XALIQ ARALIQ VALYUTA 
OPERACIYALARI 
Valyuta kursi ham onin turleri 
Valyuta operaciyalarmm mazmuni 
Valyuta siyasati 
Ozbekistanda valyuta operaciyalarm amelge 
asmw tartibi 
XALIQ ARALIQ FINANS 
QATNASIQLARTNDA VALYUTA 
RISKLERTN BASQARIW 
Valyuta riskleri tusiniginin ekonomikahq 
mazmuni ham turleri 
Valyuta riskinin juzege keliw sebepleri 
51 
55 
62 
73 
92 
92 
94 
114 
121 
121 
133 
139 
145 
155 
155 
159 
219 


7.3. 
8-bap. 
8.1. 
8.2. 
8.3. 
8.4. 
8.5. 
Valyuta riskin basqanw usillan ham olardm 
mazmuni 
OZBEKISTANNIN XALIQ ARALIQ FINANS 
QATNASIQLARINA INTEGRACIYALASIWI 
Ozbekistanda sirtqi ekonomikaliq iskerlik ham 
onin tiykargi principleri 
Mamleket sirtqi ekonomikaliq xizmetiniii 
tiykargi bagdarlan 
Ozbekistanda sirtqi sawda baylanislarmm 
rawajlamwma qaratilgan is-ilajlar sistemasi 
Ozbekistannm xahq arahq valyuta-kredit 
sholkemlesri menen 6z-ara sheriklik baylanislari 
Ozbekistannm integraciyahq birlespelerdegi 
iskerligi 
GLOSSARIY 
PAYDALANILGAN ADEBIYATLAR 
164 
172 
172 
176 
180 
186 
193 
200 
214 

Download 0,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish