R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

valcntligini to‘ldirayotgan—to ‘ldirmayotganligini tekshiramiz:
1) birga talaba;
2) sen kabi o ‘qiruvchi;
3) shu boisdan ishchi-
K o‘rinadiki, b irik u vlar 
nom e’yoriy va 
tobe 
so'zshakllar
holimlarining lug‘av iy -in a ’n o v iy birikuvchisi emas, balki ularning
kesimlik vazifasi, m avqei b ila n har doim mantiqan bog'langan.
Demak, holning m azkur turlari ham gap kengaytiruvchilaridir.
Holning gap k e n g a y tir w c h is i ekanligini asoslash uchun ot-
kesimli gaplardan foydala n d ik . Bunda holning gap kengaytiruvchigi
yaqqol ko‘zga tashlanadi.
H oi gap markazini shakllantiruvchi (Pm) bilan bog‘lanar ekan,
u, nmuman, gap konstruktiv tizim id a qanday mavqega ega b o‘ladi?
H oi gapning b e v o s it a konstruktiv uzvi emas. Chunki holsiz
ham gap tashkil top averad i. D em a k , hoi kesimdan quyi mavqeni
egallaydi. Ko‘pincha h oln in g g a p tarkibiga kiritilishi (Pm) ma’nolari
bilan zicb bog‘la n m a y d i. S liu boisdan hoi egadan ham quyi
mavqeni egallaydi. 
C h u n k i nutqiy gaplarda kesim orqali egani
tiklash holni tiklashdan a n c h a qulay. Ifodalanmagan holni tiklash
qiyin. Ammo shuni ta’k id la s h lozimki, ba’zan kesimning 
(W)si
maqomida o ‘rin, p ayt, sabab, maqsad va boshqa ma’noli aktantlar
bilan kuehli aloqada. b o ‘ladigan 
leksema yuzaga chiqqanda,
gapning yuza qolip ida b o l egad an ko‘ra zarurroq faoliyatga ega
bo‘ladi. Masalan, yurish fe’lla ri (
bormoq, kelmoq, etmoq, ketmoq)
kesim vazifasida k e lg a n d a gapda o'rin hollarining ishtirok etishi
zaruriyati kuchayadi: 
Uyga bordi. Shahardan keldi. Maktabga ketdi.