R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

shun ing u ch u n predikativ maqomdagi otlar ega bilan kelgandagina
k e sim vazifasini bajara oladi. 
Bu holatni quyidagi misoliarda
k o ‘rishimiz 
mumkin: 
1. 
Sog‘-salomatmisiz? ~ Здоровыли-вы?
2 . 0 ‘qituvch iman. — Я учительница.
0 ‘zbek va ms tillarida kesim o ‘ziga xos grammatik xususiyatga
h a m ega. 0 ‘zbek tilida kesim sodda va tarkibli turga ega, turli
kesim lik k o ‘rsatkiclilari bilan shakllanadi. Kesim vazifasida kelgan
so'zlarda, odatda, tasdiq-inkor, shaxs-son, modallik va zamon
ko'rsatkichi boMishi lozim. 0 ‘zbek tilida ot-kesinidan iborat gap
h a m
mavjud. 
Bu 
ot-kesimlarda 
birlik 
va 
ko'plik, 
shaxs
q o 'sh im ch a la n shaxs m a’nolarini ifodalashi bilan birga, hozirgi
z a m o n m a ’nosini ham ko'rsatadi. 
Masalan, 
Tadbirkorman.
L/ydaman.
0 ‘zbek 
tili sintaktik qurilishida 
ot-kesimlar ham, 
fe’l-
kesim lardagi kabi egali yoki egasiz qo‘llanishi mumkin. Rus tilida
e s a , tilshunoslar e’tiroficha, otlarga qo‘shiladigan predikativ shaxs-
s o n qo‘shimchalari yo‘qligi tufayli bu tilda otnirg o‘zi mustaqil
h o ld a ma’lu m bir morfologik ko‘rsatkich yordami bilan kesiniga
352

---

aylana olmaydi. U faqat ega bilan kelib, kesim vazifasini bajarishi
mumkin». Nasalan, 
Tadbirkorman. — Я бизнесмен.
Demak, o ‘zbek tilidagi gaplarning lisoniy sathdagi eng kichik
qurilish qolipi asosan 
[W P m| 
shaklida bolsa, Hind-Yevropa