R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

kom m u nik ativ niyiti (ifoda maqsadi: darak, so'roq. buyruq).
em o tsio n al jihatlar (gapdagi his-hayajon), gap bo'lakJari tarkibi
(yig‘m a , yoyiq , analitik bo'laklar), shaxsning tavsifi kabilar gapning
m ohiyatini qorong'ilashtiruvchi o ‘zga hodisa, tajalli sifatida gap
tarkibidan chetlashtiriladi. Shuningdek, tajallilardan xoli qilingan
ch ek siz qoliplardagi farqlar e ’tibordan soqit qilinib, umumiyliklar
saqlab qolinaveradi. Demak, gap LSQni tiklash (aniqlash) ikki
bosqichda am alga oshiriladi:
1 ) nosintaktik liodisalami chetlashtirish;
2 ) farqiarni soqit qilish — aynanliklarni ajratish.
Q u y id a g i 
gaplardan 
dastlab 
nosintaktik 
hodisalami
chetlashtirishga 
harakat 
qilamiz. 
1. 
Shevkar 
uyga 
borsin!
2. Q aylardasan, sevikli erkain? 3. G‘urbat axtarganga g ‘urbar ekan
bu dunyo! 4. Sen ham uni sevasanmi?
B u gaplarda quyidagi nosintaktik hodisalar mavjud:
1 . Ifod a maqsadi. Bu nosintaktik hodisa so‘zlovcliining maqsa­
di, kom m u nik ativ niyati bolib, shu asosda darak, so‘roq, buyruq
gap h o s il qilinadi. Bir gapni uning sintaktik qurilmasiga ta’sir
qilm asdan har xil ohang yordamida darak, so‘roq, buyruq gapga
aylantirish mumkin. Masalan: 1. 
Jamshid uyga borsin (buyruq gap).
2. 
Jam shid uyga borsin (Jamshid uyga borsin, keyin gaplashamiz
ma’n o sid a — darak gap). 3. 
Jamshid uyga borsin ? (so'roq gap). Gap
o h a n g jihatdan qancha o'zgarmasin, uning qurilishi o ‘zgarmasdan
qolaveradi: 
[ega+hol+kesim].