R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

b ir in c h isid a
(olm a)
 
va 
(
termoq
) 
s o ‘zlari
m a ’n oviy jih atd an m u v o fiq b o ‘lib, b ir o q ularning g ram m atik shakli
(qaratqich 
k elish igi) 
m o s
em as. 
Ikkinchi 
b irik u v 
(osmonni
tishlamoq)da
s o ‘zlar g ra m m a tik sh a k li jihatdan 
m os b o ‘lsa-da,
m a'noviy tab iatiu in g « b e o ‘xshovligi» u la r n in g birikuv hosil qilishiga
y o ‘l q o ‘yiTiaydi. U c h in c h i birikuvda a ’zolar h a m m a ’noviy, ham
shakliy jih atd an m u v o fiq . U lar b irik u vi tu sh u n c h a em a s, fikr
ifodalaydi. 
T o ‘rtinchi 
birikuv 
( kitobni 
o'qimoq
) 
b ularning
barchasidan farqlanadi v a birdan o r tiq m ustaqil s o ‘zn in g in a ’no va
305

---

g r a m m a tik jih a td a n h okim -tobelashuvidan tashkil topib, tushuncha
ifo d a la sh g a xoslanganligi bilan xarakterlanadi. Bunda bir so ‘z tobe,
ik k in c h is i h o k im , tobelilc va hokim lik xossasi ham da vositasiga ega.
Bu — u la m in g m a ’noviy m osligi va tobeligi (hokim ligi) gram m atik
s h a k li h a m d a joylashuv (old in m a-k eyin lik ) xususiyati. D em ak,
n u t q iy
s o ‘z
birikmalari 
u ch u n
quyidagi 
belgilam i 
k o ‘rsatish
m u rn k in :
a) b ird a n ortiq mustaqil s o ‘z;
b) a ’zo la rn in g m a’noviy va gram m atik jihatdan mosligi;
d) to b elik ;
e) tu sh u n c h a ifodalash.